免费黑料网

Below is a Vietnamese translation of our information resource on physical illness and mental health. You can also view our other Vietnamese translations.

Nhi?u ng??i trong chúng ta, vào m?t th?i ?i?m nào ?ó trong cu?c s?ng, s? m?c ph?i b?nh l? th? ch?t có tính nghiêm tr?ng ho?c thay ??i cu?c s?ng. B?nh t?t và vi?c ?i?u tr? liên quan ??u có kh? n?ng tác ??ng ??n cách suy ngh? và c?m nh?n c?a chúng ta. Th?ng tin này dành cho b?t c? ai m?c lo?i b?nh l? th? ch?t g?y ?nh h??ng ??n s?c kh?e t?m th?n, và ng??i ch?m sóc h?.

B?nh l? th? ch?t g?y ra tác ??ng gì?

Vi?c m?c m?t b?nh l? th? ch?t có th? tác ??ng ??n m?i khía c?nh trong cu?c s?ng c?a b?n. Nó có th? tác ??ng ??n các ho?t ??ng th?c ti?n trong cu?c s?ng nh?:

• C?ng vi?c - B?n có th? ph?i ng?ng làm vi?c, làm ít l?i ho?c ph?i thay ??i c?ng vi?c.
• Sinh ho?t hàng ngày - B?n có th? g?p khó kh?n khi tham gia các ho?t ??ng yêu thích, ho?c kh?ng th? g?p g? b?n bè và gia ?ình nhi?u nh? mong mu?n. B?n có th? c?n ??n s? h? tr? c?a b?n bè, gia ?ình ho?c d?ch v? chuyên nghi?p ?? th?c hi?n nh?ng ?i?u b?n th?n t?ng t? th?c hi?n ???c tr??c ??y.
• Tài chính - B?nh l? th? ch?t có th? tác ??ng ??n tình hình tài chính c?a b?n vì nhi?u nguyên nh?n. Ví d?, chi phí ?i l?i cho nh?ng l?n khám b?nh khi?n b?n ho?c ng??i h? tr? b?n ?i làm ít l?i.
• Th?i gian t?i b?nh vi?n - B?n có th? c?n ?i?u tr? ho?c ph?u thu?t t?i b?nh vi?n. ?i?u này có ngh?a là b?n ph?i dành th?i gian r?i xa gia ?ình và các m?ng l??i h? tr? th?ng th??ng.

B?nh l? th? ch?t c?ng có th? tác ??ng tiêu c?c t?i cách b?n suy ngh? ho?c c?m nh?n:

• C?ng th?ng - Hi?n nhiên là b?nh l? th? ch?t có th? khi?n b?n lo l?ng v? t??ng lai và c?m th?y c?ng th?ng v? tình tr?ng hi?n t?i. B?n có th? c?m th?y ??c bi?t lo l?ng v? m?t s? vi?c. Ví d? nh? lo l?ng v? m?t k?t qu? ch?n ?oán quan tr?ng, hay s?p x?p vi?c ch?m sóc con cái n?u b?n ph?i nh?p vi?n.
• ? th?c v? b?n th?n - B?nh l? th? ch?t có th? khi?n b?n c?m th?y m?t ki?m soát ??i v?i c? th? hay cu?c s?ng c?a b?n. M?c b?nh l? th? ch?t khi?n b?n khó ki?m soát nh? th??ng l?. ?i?u này có th? khi?n b?n khó ch?u và b?c b?i.
• Các m?i quan h? - B?nh l? th? ch?t c?ng có th? khi?n b?n c?m th?y c? ??n và xa cách b?n bè và gia ?ình. B?n có th? kh?ng mu?n chia s? v?i h? c?m xúc c?a mình ?? tránh làm h? lo l?ng hay khó ch?u. Ho?c b?n mu?n chia s? nh?ng ?i?u b?n ?? tr?i qua nh?ng c?m th?y có th? h? s? kh?ng hi?u ???c.
• Nh?n bi?t th? gi?i - B?nh l? th? ch?t khi?n b?n t? v?n v? th? gi?i xung quanh và hi?u bi?t c?a b?n th?n r?ng ?i?u gì là c?ng b?ng và ?úng ??n. M?t s? ng??i nh?n ra b?nh l? tác ??ng ??n ni?m tin t?m linh và t?n giáo.

N?u b?nh l? th? ch?t c?a b?n có tác ??ng tiêu c?c ??n s?c kh?e t?m th?n, b?n có th? tìm ki?m s? tr? giúp. Nh?n viên ch?m sóc s?c kh?e th? ch?t s? mu?n bi?t li?u b?n có c?n s? tr? giúp v? s?c kh?e t?m th?n kh?ng. H? có th? gi?i thi?u b?n ??n các chuyên gia ho?c các t? ch?c khác có kh? n?ng h? tr? b?n.

Làm th? nào t?i có th? bi?t ???c b?nh l? th? ch?t ?ang ?nh h??ng ??n s?c kh?e t?m th?n c?a mình?

B?nh l? th? ch?t có th? tác ??ng ??n s?c kh?e t?m th?n theo nhi?u cách khác nhau, tùy thu?c vào vi?c b?n là ai và ?i?u gì ?ang x?y ra trong cu?c s?ng c?a b?n. Chúng t?i s? kh?ng li?t kê m?i v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n, nh?ng d??i ??y là m?t s? tri?u ch?ng mà b?n c?n ?? ? ??n.

Lo ?u

N?u b?n ?ang tr?i qua c?m giác lo ?u, b?n có th? nh?n th?y:

• b?n lu?n c?m th?y lo l?ng v? m?t ho?c nhi?u v?n ?? khác nhau
• b?n c?m th?y khó th? gi?n
• b?n nh?n th?y thay ??i trong nh?p th?, h? th?ng tiêu hóa hay t?c ?? nh?p tim.
• B?n có th? ??c thêm v? các tri?u ch?ng v? lo ?u t?i ngu?n tham kh?o c?a chúng t?i v? ch?ng lo ?u.

Tr?m c?m

N?u b?n ?ang tr?i qua ch?ng tr?m c?m, b?n có th? th?y:

• b?n c?m th?y kh?ng vui v? h?u h?t ho?c m?i th?i ?i?m
• b?n c?m th?y m?t m?i, b?n ch?n và nh?n th?y nh?ng thay ??i trong gi?c ng?, ch? ?? ?n u?ng hay h?ng thú v? tình d?c
• b?n c?m th?y kh?ng mu?n t??ng tác v?i ng??i khác.

B?n có th? tìm hi?u thêm v? các tri?u ch?ng tr?m c?m t?i ngu?n tham kh?o c?a chúng t?i v? ch?ng tr?m c?m.

R?i lo?n ?i?u ch?nh

C?m giác lo l?ng, ?au bu?n, hay khó ch?u là hoàn toàn d? hi?u khi b?n m?c m?t b?nh l? th? ch?t ho?c th??ng t?t. Kh?ng có ph?n ?ng nào là “bình th??ng” trong các tình hu?ng khó kh?n hay b?t ??nh.

Tuy nhiên n?u b?n khó “?i?u ch?nh” trong m?t hay m?t lo?t các tình hu?ng c?ng th?ng, thì có kh? n?ng b?n ?ang b? “r?i lo?n ?i?u ch?nh”.

N?u b?n g?p r?i lo?n ?i?u ch?nh, có th? b?n s?:

• kh?ng th? ng?ng ngh? v? b?nh l? th? ch?t và ?nh h??ng c?a nó t?i b?n
• c?m th?y lo l?ng hay ?au bu?n quá m?c khi ngh? v? b?nh l? th? ch?t
• g?p khó kh?n trong vi?c ?ng phó hay ho?t ??ng, d?n ??n tác ??ng tiêu c?c lên các l?nh v?c khác nhau trong ??i s?ng.

N?u b?n m?c r?i lo?n ?i?u ch?nh, các tri?u ch?ng s? tr? nên r? ràng trong vòng m?t tháng sau khi b?n ???c ch?n ?oán m?c b?nh ho?c b? ch?n th??ng.

H?i ch?ng R?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD)

M?t s? ng??i có b?nh l? th? ch?t ho?c b? ch?n th??ng s? m?c ph?i h?i ch?ng r?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD). H?i ch?ng r?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD) x?y ra khi m?t ng??i phát tri?n ph?n ?ng t?m l? ??i v?i m?t hay hàng lo?t các s? ki?n.

Các tr?i nghi?m có kh? n?ng g?y ra h?i ch?ng r?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD) bao g?m:

• ???c ch?n ?oán m?c m?t b?nh l? th? ch?t nghiêm tr?ng
• tr?i qua ?i?u tr? ??c bi?t
• tr?i qua m?t ca sinh n? ph?c t?p
• g?p m?t tai n?n nghiêm tr?ng.

N?u b? h?i ch?ng r?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD), b?n có th? g?p các tri?u ch?ng sau:

• có nh?ng k? ?c ho?c gi?c m? kh?ng mong mu?n ho?c g?y ?au bu?n v? s? ki?n g?y sang ch?n
• c?m giác nh? ?ang tr?i qua s? ki?n ?ó m?t l?n n?a
• g?p khó kh?n khi nh? l?i ho?c tránh ngh? v? s? ki?n
• c?m th?y tách bi?t kh?i b?n bè và gia ?ình
• c?m th?y tiêu c?c v? b?n th?n, ng??i khác ho?c c? th? gi?i
• kh?ng còn th?y vui v? tr??c nh?ng ?i?u b?n ?? t?ng yêu thích, và khó c?m th?y h?nh phúc ho?c hài lòng
• c?m giác khó ch?u và khó t?p trung ho?c ng?
• thái ?? hung h?ng v?i ng??i khác
• làm nh?ng vi?c nguy hi?m ho?c li?u l?nh.

B?n có th? tìm hi?u thêm v? h?i ch?ng r?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD) ? ??y.

Nh?n ra b?n th?n kh?ng ???c kh?e

N?u b?n ?ang tr?i qua b?t k? b?nh l? t?m th?n nào, m?i ng??i xung quanh có th? nh?n ra:

• b?n ?ang hành x? khác v?i bình th??ng
• b?n kh?ng mu?n dùng thu?c hay ?i?u tr? b?nh l? th? ch?t c?a mình
• b?n b? l? các cu?c h?n th?m khám.

Ngoài m?t s? tri?u ch?ng trên, b?n có th? nh?n ra b?n th?n:

• c?m th?y m?t m?i
• khó ng?
• chán ?n.

M?t s? tri?u ch?ng trên c?ng có th? do b?nh l? th? ch?t ho?c vi?c ?i?u tr? y t? g?y ra. ?i?u này có th? g?y khó kh?n cho b?n ho?c ng??i ch?m sóc trong vi?c kh?ng ??nh nh?ng gì b?n ?ang tr?i qua có “bình th??ng” hay kh?ng.

H?y trò chuy?n v?i bác s? ho?c ng??i b?n tin c?y v? c?m xúc c?a b?n th?n. H? có th? giúp b?n bi?t ???c nh?ng thay ??i b?n ?ang tr?i qua liên quan ??n b?nh l? th? ch?t hay s?c kh?e t?m th?n.

B?n có th? ??c thêm v? nh?ng v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n khác ? ??y.

T?i có d? b? m?c b?nh l? t?m th?n n?u ?ang có b?nh l? th? ch?t kh?ng?

Kh?ng ph?i ai m?c b?nh l? th? ch?t c?ng g?p nh?ng v?n ?? v? s?c kh?e t?m th?n. Tuy nhiên, nh?ng ng??i có b?nh l? th? ch?t kéo dài th??ng có s?c kh?e t?m th?n ? m?c ?? th?p h?n. Nghiên c?u ?? cho th?y m?i liên h? gi?a b?nh l? t?m th?n và m?t s? b?nh l? th? ch?t nh?:

• ung th?
• ti?u ???ng
• hen suy?n
• cao huy?t áp
• ??ng kinh.

Tuy nhiên, ??y kh?ng ph?i là các b?nh l? th? ch?t duy nh?t có th? ?nh h??ng ??n s?c kh?e t?m th?n.

Nh?ng ng??i ?ang m?c các b?nh l? th? ch?t có nguy c? m?c ch?ng tr?m c?m cao g?p 2 ??n 3 l?n so v?i ng??i có s?c kh?e th? ch?t t?t.

S?c kh?e t?m th?n và th? ch?t liên quan th? nào?

M?i liên h? gi?a b?nh l? t?m th?n và b?nh l? th? ch?t kh?ng ph?i lúc nào c?ng r? ràng.

Tùy thu?c vào b?n là ai và lo?i b?nh l? t?m th?n ho?c th? ch?t b?n ?ang có:

• m?c b?nh l? th? ch?t có th? khi?n b?n d? m?c b?nh l? t?m th?n
• b?nh l? th? ch?t có th? liên quan ??n b?nh l? t?m th?n
• b?nh l? th? ch?t và b?nh l? t?m th?n có th? kh?ng liên quan nh?ng x?y ra ??ng th?i.

M?t s? y?u t? có th? góp ph?n tr?c ti?p làm cho s?c kh?e t?m th?n x?u ?i, bao g?m:

• C?ng th?ng - M?c b?nh l? th? ch?t có th? r?t c?ng th?ng, và c?ng th?ng có th? tác ??ng tiêu c?c ??n s?c kh?e t?m th?n.
• ?i?u tr? thu?c - M?t s? lo?i thu?c ?i?u tr? có th? ?nh h??ng ??n c? ch? ho?t ??ng c?a n?o. Ch?ng h?n, steroid ?? ???c ch?ng minh là nguyên nh?n g?y ra thay ??i t?m tr?ng và các tri?u ch?ng lo?n th?n. Các tri?u ch?ng lo?n th?n bao g?m:
  • tin vào nh?ng ?i?u kh?ng có th?t
  • khó suy ngh? th?ng su?t
  • tr?i nghi?m nh?ng th? kh?ng có th?t.
• B?nh l? th? ch?t -  M?t s? b?nh l? th? ch?t tác ??ng ??n c? ch? ho?t ??ng c?a n?o. Ch?ng h?n, ng??i m?c b?nh suy giáp d? m?c ch?ng tr?m c?m và lo ?u h?n.

Th?i ?i?m nào t?i d? m?c b?nh l? t?m th?n nh?t?

B?n có nguy c? suy gi?m s?c kh?e t?m th?n khi th? ch?t suy y?u n?u:

• b?n ?? t?ng g?p khó kh?n v?i s?c kh?e t?m th?n ho?c ?? t?ng ???c ch?n ?oán m?c b?nh l? t?m th?n tr??c ??y
• b?n kh?ng có gia ?ình hay b?n bè ?? trò chuy?n v? tình tr?ng c?a mình
• b?n có nh?ng v?n ?? ho?c y?u t? g?y c?ng th?ng x?y ra ??ng th?i trong cu?c s?ng. Ví d?, m?t vi?c, ly h?n ho?c ng??i th?n qua ??i. ??i khi, k? c? nh?ng thay ??i tích c?c trong cu?c s?ng c?ng có th? ?nh h??ng tiêu c?c ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n n?u chúng ??n b?t ng? ho?c g?y c?ng th?ng.
• b?nh l? th? ch?t g?y cho b?n nhi?u ?au ??n
• b?n m?c b?nh nan y ho?c ?e d?a ??n tính m?ng
• b?nh tình khi?n b?n kh?ng ch?m sóc b?n th?n ???c.

Th?i gian b?n th??ng c?m th?y s?c kh?e t?m th?n c?a mình kém nh?t là:

• khi b?n l?n ??u ???c th?ng báo v? b?nh tình c?a mình
• sau khi tr?i qua ??i ph?u ho?c g?p tác d?ng ph? ngoài ? mu?n t? vi?c ?i?u tr?
• b?nh tái phát sau khi b?n cho r?ng b?n th?n ?? th?y kh?e h?n. Ch?ng h?n nh? tái phát ung th? ho?c lên c?n ??u tim l?n th? hai
• n?u vi?c ?i?u tr? ng?ng tác ??ng ??n b?nh tình.

Khi nào t?i nên yêu c?u tr? giúp?

B?n c?m th?y lo ?u và t?m tr?ng kh?ng t?t khi m?c b?nh l? th? ch?t là ?i?u d? hi?u. Tuy nhiên, b?n nên tìm ki?m tr? giúp n?u b?n:

• ?? t?ng g?p khó kh?n v?i s?c kh?e t?m th?n, ho?c ?? t?ng ???c ch?n ?oán m?c b?nh l? t?m th?n tr??c ??y, ho?c c?m th?y mình l?i kh?ng kho?
• c?m th?y t? h?n tr??c
• kh?ng c?m th?y ?? h?n chút nào
• th?y c?m xúc c?a b?n ?nh h??ng ??n các m?i quan h?, c?ng vi?c, s? thích ho?c cu?c s?ng hàng ngày
• c?m th?y cu?c s?ng kh?ng ?áng s?ng, ho?c c?m th?y m?i ng??i s? s?ng t?t h?n khi kh?ng có b?n.

T?i kh?ng th? quy?t ??nh là có nên yêu c?u giúp ?? hay kh?ng

Vi?c yêu c?u giúp ?? có th? khó kh?n khi b?n ?ang m?c b?nh l? th? ch?t. Vi?c có nh?ng suy ngh? sau là ph?n ?ng bình th??ng, dù cho chúng kh?ng chính xác:

• “T?i ph?i t?p trung vào s?c kh?e th? ch?t c?a mình. S?c kh?e t?m th?n c?a t?i kh?ng quan tr?ng b?ng”. - S?c kh?e t?m th?n và s?c kh?e th? ch?t có liên quan v?i nhau. Tinh th?n kh?e m?nh có th? tác ??ng tích c?c ??n s?c kh?e th? ch?t.
• “T?i còn ph?i t?p trung vào nh?ng vi?c khác.” - B?n có th? c?m th?y c?n ?u tiên gia ?ình, tài chính, mái ?m ho?c c?ng vi?c. Nh?ng n?u b?n kh?ng dành th?i gian cho s?c kh?e t?m th?n, b?n có th? tr? nên sa sút. N?u ?? ??n m?c ?ó, b?n s? kh?ng th? làm b?t c? ?i?u quan tr?ng nào nêu trên c?.
• “D? nhiên t?i th?y tr?m c?m, t?i b? b?nh mà. Yêu c?u tr? giúp c?ng ch?ng ích gì”. - Vi?c b?n tr?i qua nh?ng khó kh?n v?i s?c kh?e t?m th?n c?a mình là ?i?u d? hi?u. Tuy nhiên ?i?u ?ó kh?ng có ngh?a b?n kh?ng x?ng ?áng ???c giúp. Ai c?ng x?ng ?áng ???c h?nh phúc, h? tr? và quan t?m.
• “T?i kh?ng mu?n t? ra v? ?n, ??i ng? bác s? ?ang làm h?t s?c ?? giúp t?i.” - Bác s? c?a b?n s? mu?n nghe b?n chia s? v? s?c kh?e t?m th?n c?ng nh? s?c kh?e th? ch?t c?a mình. T?t c? ??u nh?m giúp b?n kh?e m?nh và h? s? kh?ng ngh? r?ng b?n ?ang v? ?n khi h?i xin tr? giúp.

Làm sao t?i có th? yêu c?u s? giúp ???

B?n có th? b?t ??u b?ng cách trò chuy?n v? c?m xúc hi?n t?i c?a mình v?i ng??i mà b?n tin t??ng. Vi?c chia s? c?m xúc th??ng có tác ??ng tích c?c ??n s?c kh?e t?m th?n.

N?u b?n c?n h? tr? thêm, h?y nói chuy?n v?i bác s? gia ?ình ho?c ??i ng? y t? ?ang ch?m sóc b?n v?i b?nh l? th? ch?t. H? có th? cho b?n l?i khuyên v? lo?i h? tr? phù h?p và giúp b?n ti?p c?n nó.

Có r?t nhi?u nhóm t? thi?n và t? ch?c giúp ?? ng??i ?ang s?ng chung v?i b?nh l? th? ch?t. B?n có th? tìm hi?u thêm v? nh?ng t? ch?c này ? cu?i ngu?n th?ng tin này.

N?u b?n ?ang ???c ??i ng? s?c kho? t?m th?n ch?m sóc, b?n c?ng nên nói cho h? bi?t b?nh l? th? ch?t b?n ?ang có. Th?ng tin này s? r?t b? ích v?i h? trong vi?c h? tr? b?n.

T?i s? nh?n ???c lo?i hình ?i?u tr? nào?

Lo?i hình ?i?u tr? b?n ???c ?? ngh? s? tùy vào:

• khó kh?n b?n ?ang g?p ph?i
• tác ??ng c?a chúng ??n cu?c s?ng c?a b?n
• hoàn c?nh cá nh?n c?a b?n.

Tùy vào v?n ?? b?n ?ang g?p ph?i, b?n có th? ???c ?? ngh?:

• t?m l? tr? li?u (còn g?i là li?u pháp trò chuy?n)
• thu?c, ví d? nh? thu?c ch?ng tr?m c?m

Li?u pháp nh?n th?c hành vi (CBT) c?ng ?? ???c ch?ng minh là có ích v?i ng??i ?ang ch?u c?n ?au.

B?n có th? tìm hi?u thêm v? các ph??ng pháp tr? li?u cho các b?nh d??i ??y qua tài li?u c?a chúng t?i:

• ch?ng r?i lo?n lo ?u
• ch?ng tr?m c?m
• r?i lo?n c?ng th?ng sau sang ch?n (PTSD)

B?n có th? ??c thêm v? các b?nh l? t?m th?n và các ph??ng pháp tr? li?u liên quan ? ??y.

Các ph??ng pháp tr? li?u này s? giúp ích nh? th? nào?

Tr? li?u th?ng qua trò chuy?n

Vi?c bày t? c?m xúc c?a b?n th?n có th? khó kh?n, ngay c? v?i gia ?ình hay b?n bè. ??i khi vi?c chia s? c?m xúc c?a b?n v?i ng??i b?n bi?t r? còn khó kh?n h?n, n?u b?n kh?ng mu?n làm h? lo l?ng.

Vì v?y, vi?c trò chuy?n v?i chuyên gia có th? d? dàng h?n. Các chuyên gia có th? giúp b?n tìm ???c cách ???ng ??u t?t h?n v?i các c?m xúc, ? ngh?, và các v?n ?? th?c t?.

B?n có th? c?m th?y t?t h?n ngay sau khi b?t ??u li?u pháp trò chuy?n, ch? t? vi?c b?n có th? nói v? nh?ng n?i lo c?a b?n th?n. Ho?c li?u pháp c?n nhi?u th?i gian h?n ?? c?i thi?n c?m xúc c?a b?n.

Thu?c

Tùy thu?c vào lo?i thu?c ?i?u tr? và lo?i h? tr? nào khác b?n ?ang nh?n ???c.

Nhìn chung, thu?c ?i?u tr? giúp b?n c?m th?y khá h?n v?a ?? ?? b?t ??u có nh?ng thay ??i tích c?c trong cu?c s?ng. Các lo?i thu?c th??ng ph?i m?t m?t chút th?i gian m?i ?em l?i hi?u qu? và c?n ph?i ???c s? d?ng theo ??n thu?c c?a bác s?.

Thu?c ?i?u tr? c?ng giúp b?n ?n ng? t?t h?n và làm d?u c?n ?au. Trò chuy?n v?i bác s? v? kh? n?ng thu?c ?i?u tr? có th? giúp ích cho b?n.

T?i có th? s? d?ng thu?c tr? b?nh l? t?m th?n trong khi t?i ?ang s? d?ng thu?c tr? b?nh l? th? ch?t kh?ng?

N?u b?n có b?nh l? th? ch?t, b?n có th? c?ng ?ang s? d?ng thu?c ?i?u tr? liên quan. Bác s? s? cho b?n bi?t nh?ng lo?i thu?c nào kh?ng ???c dùng ??ng th?i. H? c?ng s? nói cho b?n bi?t các tác d?ng ph? ?? b?n ?? phòng.

M?i lo?i thu?c ?i?u tr? ??u có m?t s? tác d?ng ph?, m?c dù chúng th??ng nh? và gi?m b?t khi b?n ?? s? d?ng m?t th?i gian. B?n c?n chia s? v?i bác s? v? m?i thay ??i th? ch?t hay c?m xúc c?a b?n.

Làm th? nào ?? t?i t? giúp b?n th?n?

Cùng v?i vi?c tìm s? tr? giúp c?a các chuyên gia, có m?t s? vi?c b?n có th? làm ?? t? giúp b?n th?n:

Trò chuy?n v?i ng??i khác

Chia s? n?i lo s? và m?i quan t?m c?a b?n v?i ng??i th?n thi?t. Trò chuy?n v?i ng??i ?? giúp ?? b?n trong quá kh? và là m?t ng??i bi?t l?ng nghe.

Trò chuy?n v?i bác s? c?a b?n
??ng ng?i h?i bác s? gia ?ình ho?c bác s? ?a khoa v? b?nh l? c?a b?n. N?u có nh?ng ?i?u liên quan ??n b?nh l? hay cách ?i?u tr? mà b?n ch?a r?, h? có th? gi?i thích cho b?n bi?t.

Nh?n h? tr?
Nhi?u h?i nhóm và t? ch?c t? thi?n có th? cung c?p các th?ng tin và s? h? tr? ?áng tin c?y cho b?n. B?n c?ng có th? nói chuy?n v?i nh?ng ng??i có cùng b?nh l? th? ch?t và ti?p c?n h? tr? cho ng??i ??ng c?nh ng?.

N?p ??n xin h? tr? tài chính
N?u b?n b? m?t b?nh l? th? ch?t ho?c b?nh l? t?m th?n, b?n có quy?n nh?n phúc l?i và h? tr? khác v? tài chính.

?n u?ng ?i?u ??
C? g?ng có m?t ch? ?? ?n u?ng c?n b?ng. Gi?m c?n ho?c tiêu th? th?c ?n kh?ng lành m?nh có th? ?nh h??ng kh?ng t?t t?i s?c kh?e th? ch?t và s?c kh?e t?m th?n. ??nh ngh?a v? ch? ?? ?n u?ng lành m?nh và c?n b?ng có th? thay ??i n?u b?n b? r?i lo?n ?n u?ng.

T?p th? d?c th??ng xuyên
N?u ???c, h?y c? g?ng t?p th? d?c th??ng xuyên. Bài th? d?c có th? ??n gi?n nh? ?i b? ho?c t?p yoga nh? nhàng trong vòng m??i phút.

Duy trì s? c?n b?ng
H?y c? g?ng c?n b?ng gi?a vi?c thúc ??y b?n th?n v??t lên và vi?c ngh? ng?i.

Làm ?i?u t?t cho chính mình (ch?m sóc b?n th?n)
H?y dành th?i gian cho các ho?t ??ng th? gi?n và thú v? trong ngày. Các ho?t ??ng có th? bao g?m vi?c g?i ?i?n cho b?n bè hay ??c sách trong v??n.

Tránh l?m d?ng r??u bia
Tránh l?m d?ng r??u bia vì ?i?u này có tác ??ng tiêu c?c ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n v? l?u dài.

Tránh s? d?ng ch?t g?y nghi?n ?? gi?i trí
Ch?t g?y nghi?n có tác d?ng tiêu c?c ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n và có th? g?y nguy hi?m nghiêm tr?ng n?u b?n ?ang s? d?ng các lo?i thu?c ?i?u tr? khác. B?n có th? tìm thêm th?ng tin và s? tr? giúp v? các lo?i ch?t g?y nghi?n trên trang c?a chúng t?i.

T? kê ??n
M?t s? ng??i s? d?ng bia r??u hay thu?c g?y nghi?n ?? ??i phó v?i các v?n ?? v? s?c kh?e th? ch?t ho?c s?c kh?e t?m th?n. Hành ??ng này ??i khi ???c g?i là “t? kê ??n”. Nó có th? h?u ích trong m?t th?i gian ng?n, nh?ng v? l?u dài, nó s? khi?n b?n c?m th?y t?i t? h?n. N?u b?n ?ang s? d?ng ch?t g?y nghi?n hay r??u bia ?? ??i phó v?i các c?m giác khó ch?u, h?y nói cho bác s? bi?t.

Ng? ?? gi?c
C? g?ng duy trì thói quen ng? t?t. H?y ??c nh?ng l?i khuyên c?a chúng t?i v? gi?c ng? t?t.

U?ng thu?c
??ng ng?ng u?ng thu?c, thay ??i s? l?n hay th?i gian s? d?ng thu?c ho?c th? các ph??ng pháp ?i?u tr? khác khi ch?a th?o lu?n v?i bác s?. N?u thu?c ?i?u tr? c?a b?n có nh?ng tác d?ng ph? kh?ng mong mu?n, h?y báo cho bác s? bi?t.

Ki?m tra s?c kho? ??nh k?
N?u b?n m?c b?nh l? th? ch?t hay b?nh l? t?m th?n, ho?c ?ang s? d?ng m?t s? lo?i thu?c ?i?u tr?, b?n s? ???c khuyên ?i th?m khám ??nh k? v?i bác s? gia ?ình ho?c chuyên gia. H?y b?o ??m vi?c ki?m tra s?c kh?e này và cho bác s? gia ?ình ho?c chuyên gia bi?t v? các tri?u ch?ng m?i v? s?c kh?e th? ch?t hay s?c kh?e t?m th?n. ?i?u này giúp các bác s? n?m b?t ???c các v?n ?? tr??c khi chúng tr? nên nghiêm tr?ng.

T?i có th? giúp ng??i khác b?ng cách nào?

B?n bè và gia ?ình th??ng là nh?ng ng??i ??u tiên ?? ? nh?n ra ng??i nào ?ó sa sút v? s?c kh?e t?m th?n. N?u b?n nh?n ra ?i?u này ? m?t ng??i mà b?n bi?t:

• nh? nhàng khuy?n khích h? tìm ki?m s? h? tr?
• gi?i thích là n?u có s? tr? giúp, h? s? c?i thi?n tình hình
• gi?i thích r?ng vi?c ???c tr? giúp kh?ng ph?i là d?u hi?u c?a s? y?u ?u?i.

Sau ??y là m?t s? vi?c b?n có th? làm ?? h? tr? h? h?n n?a:

• Dành th?i gian cho h? - Vi?c dành th?i gian cho ng??i nào ?ó ?ang sa sút v? s?c kh?e t?m th?n s? có ích. Nh? nhàng khuy?n khích h? nói v? c?m xúc c?a b?n th?n và khuy?n khích h? ti?p t?c m?t s? vi?c h? th??ng làm.
• Tr?n an h? - Tr?n an h? là s?c kh?e t?m th?n có th? ???c c?i thi?n theo th?i gian cùng v?i s? h? tr?. H? có th? th?y ?i?u này khó x?y ra.
• C? v? m?t l?i s?ng lành m?nh - Kh?ng c?n g?y áp l?c quá nhi?u lên h?, h?y c? g?ng khuy?n khích h? ?n t?t, ng? t?t, tránh u?ng nhi?u r??u bia, và nh? u?ng thu?c. B?n có th? giúp h? làm vi?c này b?ng cách cùng nhau n?u ?n, hay th?c hi?n m?t ho?t ??ng nào ?ó mà kh?ng dùng ??n r??u bia.
• L?ng nghe h? - B?n có th? giúp ích b?ng vi?c cho h? bi?t r?ng b?n lu?n s?n sàng trao ??i v? b?t k? m?i lo ng?i ho?c c?u h?i nào liên quan ??n tình tr?ng s?c kh?e ho?c ph??ng pháp ?i?u tr?.
• ?? ? t?i các d?u hi?u c?nh báo - H?y nghiêm túc và khuy?n khích h? nói chuy?n v?i bác s? n?u h?:
  • d??ng nh? tr? nên t? h?n
  • b?t ??u nói v? vi?c kh?ng mu?n s?ng n?a
  • ?ang t? làm h?i b?n th?n hay th? hi?n có ? mu?n làm nh? v?y.

T?i ch?m sóc ng??i b?nh, v?y có nh?ng h? tr? nào dành cho t?i?

Ch?m sóc m?t ng??i m?c b?nh v? th? ch?t và tinh th?n có th? r?t khó kh?n. B?n d? dàng quên m?t vi?c ch?m sóc b?n th?n và t?p trung vào s?c kh?e và h?nh phúc c?a mình.

N?u b?n ch?m sóc ng??i b?nh, b?n có th? tham gia bài ?ánh giá dành cho ng??i ch?m sóc ?? tìm hi?u nh?ng h? tr? s?n có dành cho b?n và ng??i b?nh. ?i?u này có th? giúp vai trò ng??i ch?m sóc c?a b?n tr? nên d? dàng h?n. Tìm hi?u thêm v? cách tham gia bài ?ánh giá trên .

B?n c?ng có th? tìm hi?u thêm v? nh?ng tr? giúp và h? tr? khác dành cho ng??i ch?m sóc t?i .

Chúng t?i có ngu?n tham kh?o cho vi?c ch?m sóc ng??i b?nh t?m th?n v?i nh?ng th?ng tin v?:

• th? nào là ng??i ch?m sóc
• quy?n l?i c?a ng??i b?nh và ng??i ch?m sóc
• cách ?ng h? ai ?ó
• ch?m sóc b?n th?n
• nh?ng phúc l?i s?n có cho ng??i ch?m sóc
• cách nh?n viên y t? và x? h?i có th? h? tr? ng??i ch?m sóc và ng??i b?nh hi?u qu?.

S?ng chung v?i b?nh ho?c c?n ?au ch?a ???c ch?n ?oán

M?t s? ng??i s?ng chung v?i b?nh t?t ho?c c?n ?au mà kh?ng nh?n ???c ch?n ?oán. ?i?u này còn ???c g?i là “các tri?u ch?ng kh?ng gi?i thích ???c v? y khoa”, khi các bác s? kh?ng th? tìm ra nguyên nh?n v? m?t th? ch?t cho các tri?u ch?ng mà ng??i b?nh ?ang g?p ph?i.

Ngoài nh?ng th? thách th??ng g?p khi s?ng chung v?i b?nh t?t ho?c c?n ?au, vi?c kh?ng bi?t nguyên nh?n g?y ra v?n ?? c?a mình còn có th? g?y khó kh?n vì nh?ng l? do sau:

• Vi?c kh?ng bi?t nguyên nh?n g?y ra các v?n ?? c?a mình có th? ?áng s? và c?ng th?ng, d?n ??n vi?c b?n c?m th?y t?i t? h?n.
• B?n có th? g?p khó kh?n trong ti?p nh?n ?i?u tr?.
• ???c ch?n ?oán có th? giúp b?n g?i tên nh?ng gì b?n th?n ?ang tr?i qua và gi?i thích cho ng??i khác. Thi?u ?i ch?n ?oán, m?t s? ng??i có th? g?p khó kh?n trong vi?c c?m th?y ???c tin t??ng ho?c xác th?c.
• B?n có th? ?? th? nh?ng ph??ng pháp ?i?u tr? kh?ng hi?u qu?. ?i?u này có th? g?y ra s? bu?n b?c, hay các b?nh l? th? ch?t khác.

T?t c? nh?ng ?i?u này có th? ?nh h??ng x?u ??n s?c kh?e t?m th?n c?a b?n, ??c bi?t là khi v?n ?? c?a b?n ch?a ???c ch?n ?oán trong m?t th?i gian dài.

N?u b?n ho?c ai ?ó mà b?n bi?t ?ang g?p ph?i nh?ng tri?u ch?ng kh?ng gi?i thích ???c v? y khoa, v?n có s? h? tr? cho nh?ng tr??ng h?p này. Các h? tr? có th? bao g?m:

• Thu?c, ví d? nh? thu?c ch?ng tr?m c?m
• Các li?u pháp Tr? li?u T?m l?, ví d? nh? li?u pháp nh?n th?c hành vi
• , n?i b?n có th? g?p g? nh?ng ng??i có cùng tr?i nghi?m v?i mình.

Tìm hi?u thêm v? vi?c ?i?u tr? và h? tr? cho nh?ng tri?u ch?ng kh?ng gi?i thích ???c v? y khoa t?i trang web c?a College.

Tr? giúp khác

Nh?ng t? ch?c có th? h? tr?

Có r?t nhi?u h?i nhóm t? thi?n và t? ch?c giúp ?? nh?ng ng??i s?ng chung v?i b?nh l? th? ch?t. M?c dù chúng t?i kh?ng th? li?t kê t?t c? ? ??y, nh?ng chúng t?i ?? bao g?m th?ng tin v? các t? ch?c t? thi?n h? tr? nh?ng ng??i m?c các b?nh ph? bi?n nh?t t?i V??ng qu?c Anh.

?? tìm hi?u nhi?u t? ch?c t? thi?n h?n, có th? truy c?p trang .

???ng d?y tr? giúp: 0300 222 5800

T? ch?c Asthma + Lung UK cung c?p ???ng d?y tr? giúp, t? v?n v? s?c kh?e và nh?ng nhóm h? tr? cho ng??i s?ng chung v?i các b?nh v? ph?i.

T? ch?c Bowel Cancer UK cung c?p th?ng tin và h? tr? cho nh?ng ng??i b? ?nh h??ng b?i ung th? ??i tr?c tràng. Bao g?m vi?c h? tr? ch?n ?oán, t? v?n s?c kh?e, h? tr? s? ki?n, c?ng ??ng tr?c tuy?n và c?m nang c?ng nh? t? th?ng tin.

???ng d?y tr? giúp: 0808 800 6000

Email: hello@breastcancernow.org ho?c ?i?n vào

T? ch?c Breast Cancer Now cung c?p h? tr? và th?ng tin cho nh?ng ng??i b? ?nh h??ng b?i ung th? vú. Bao g?m ???ng d?y tr? giúp v?i chuyên gia y tá, các bu?i h?c tr?c ti?p và th?ng tin v? ung th?, m?t ?ng d?ng h? tr? và m?t di?n ?àn tr?c tuy?n.

???ng d?y tr? giúp: 0345 123 2399

Email: helpline@diabetes.org.uk

T? ch?c Diabetes UK cung c?p th?ng tin và l?i khuyên chuyên m?n v? m?i khía c?nh c?a vi?c s?ng chung v?i b?nh ti?u ???ng.

???ng d?y tr? giúp: 0300 330 3311

Email: hearthelpline@bhf.org.uk

Qu? British Heart Foundation cung c?p th?ng tin v? các b?nh tim m?ch và tu?n hoàn, các xét nghi?m và ph??ng pháp ?i?u tr?.

???ng d?y tr? giúp: 01420 541 424

Email: info@kidneycareuk.org

Kidney Care UK là t? ch?c t? thi?n h? tr? b?nh nh?n m?c b?nh v? th?n, cung c?p các kho?n tr? c?p cho b?nh nh?n, tr? c?p k? ngh?, d?ch v? t? v?n và b?o v? quy?n l?i, và nhi?u d?ch v? khác.

???ng d?y tr? giúp: 0800 652 7330

Email: helpline@britishlivertrust.org.uk 

T? ch?c The British Liver Trust cung c?p ???ng d?y tr? giúp do y tá v?n hành, các nhóm h? tr? và nh?ng h? tr? thi?t th?c khác cho vi?c s?ng chung v?i c?n b?nh v? gan và ung th? gan.

???ng d?y tr? giúp: 0300 123 0789

Email: help@painconcern.org.uk

T? ch?c Pain Concern h? tr? ng??i s?ng chung v?i c?n ?au và h? tr? ???ng d?y tr? giúp, di?n ?àn và các c?ng c? qu?n l? b?n th?n.

???ng d?y tr? giúp: 0808 800 0303.
T? ch?c Parkinson’s UK cung c?p h? tr? cho nh?ng ng??i m?c b?nh Parkinson’s và ng??i ch?m sóc h?.

???ng d?y tr? giúp: 0800 074 8383

T? ch?c Prostate Cancer UK cung c?p h? tr? và th?ng tin cho nh?ng ng??i s?ng chung v?i ung th? tuy?n ti?n li?t, bao g?m ???ng d?y tr? giúp v?i chuyên gia y tá, các ?n ph?m xu?t b?n, h? tr? tr?c tuy?n và h? tr? cá nh?n.

???ng d?y tr? giúp: 0303 3033 100

Email: helpline@stroke.org.uk

T? ch?c Stroke Association cung c?p ???ng d?y tr? giúp, các nhóm h? tr? và c?ng ??ng tr?c tuy?n cho nh?ng ng??i b? ?nh h??ng b?i ??t qu?.

Nh?n tin qua s?: 85258
Shout là d?ch v? h? tr? qua tin nh?n mi?n phí và có b?o m?t cho nh?ng ai ?ang s?ng ? V??ng qu?c Anh và ?ang tr?i qua lo l?ng, c?ng th?ng, tr?m c?m, có ? ngh? t? t? hay c?m th?y quá s?c.

??c thêm

• B?y h?nh phúc, Dr. Russ Harris
• Sang ch?n t?m l? : hi?u ?? ch?a lành, Bessel Van Der Kolk
• Có l? b?n nên chia s? v?i ai ?ó: S? tay luy?n t?p: B? c?ng c? ?? biên t?p c?u chuy?n và thay ??i ??i s?ng c?a b?n, Lori Gottlieb

Các tài li?u khác

• , kênh radio c?a TS Chris Williams thu?c NHS Choices.
• - trang web h??ng ??n h? tr? nh?ng ng??i ?ang g?p khó kh?n v? c?m xúc và có ? ngh? t? t?. Nó bao g?m video và t? “k? ho?ch an toàn”.
• - Video này dành cho nam gi?i Nam ? có v?n ?? v? tình tr?ng s?c kh?e, và gi?i thích nh?ng s? h? tr? có s?n.

C?ng nh?n s? ?óng góp

Các th?ng tin này do Ban biên t?p T??ng tác v?i C?ng ??ng (Public Engagement Editorial Board - PEEB) c?a ??i h?c T?m th?n h?c Hoàng gia (免费黑料网) biên so?n. Bài vi?t ph?n ?nh b?ng ch?ng t?t nh?t hi?n có t?i th?i ?i?m biên so?n.

Tác gi? chuyên m?n: TS Sanjukta Das

Tài li?u tham kh?o ???c yêu c?u ??y ??.