Ψυχικ? ασθ?νεια μετ? τον τοκετ?
Mental illness after childbirth
Αποπο?ηση ευθυν?ν
Πριν διαβ?σετε αυτ? το κε?μενο, ανατρ?ξτε στη δ?λωση αποπο?ηση? ευθ?νη?.
Mental illness after childbirth
Εισαγωγ?&苍产蝉辫;
Οι ιατρο? συν?θω? προσδιορ?ζουν αυτ? την ομ?δα ασθενει?ν ω? ?επιλ?χειε? ψυχ?σει??. Ο προσδιορισμ?? ?επιλ?χεια? αναφ?ρεται στι? ?ξι εβδομ?δε? μετ? τον τοκετ? και η ?ψ?χωση? σε μ?α σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια. Οπ?τε, ?επιλ?χεια ψ?χωση? σημα?νει μ?α σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια, η οπο?α παρουσι?ζεται σε μια γυνα?κα αφο? αυτ? γενν?σει. Συχν?, αυτ? προκαλε? ?κπληξη, αφο? δεν υπ?ρχει προφαν?? αιτ?α για να συμβε? ─ η εγκυμοσ?νη δεν ?ταν ανεπιθ?μητη, ο?τε υπ?ρξαν επιπλοκ??, ο?τε, συν?θω?, το μωρ? ?χει κ?ποιο πρ?βλημα.
Η επιλ?χεια ψ?χωση ε?ναι σπ?νια και παρουσι?ζεται μ?νο μετ? απ? κ?θε 1 στι? 500 γ?ννε?. Ε?ναι γνωστ? εδ? και αι?νε? - απ? την εποχ? του Ιπποκρ?τη. Μ?α γυνα?κα ?χει περισσ?τερε? πιθαν?τητε? να υποφ?ρει απ? επιλ?χεια ψ?χωση ε?ν ?χει παρουσι?σει ξαν? τ?τοιου ε?δου? ασθ?νεια, ? αν κ?ποιο? στην οικoγ?νει? τη? υπ?φερε απ? ψυχικ? ασθ?νεια, αρκετ? σοβαρ? ?στε να χρει?στηκε ψυχιατρικ? θεραπε?α.
Η επιλ?χεια ψ?χωση θεωρο?νταν παλι? ω? μια ειδικ? ψυχικ? ασθ?νεια, διαφορετικ? απ? τι? ?λλε?. Ωστ?σο, σ?μερα αναγνωρ?ζεται ω? μανιοκατ?θλιψη ? σχιζοφρ?νεια, με μια μικρ? διαφοροπο?ηση λ?γω τη? παρουσ?α? του μωρο?.
Τρει? ε?ναι οι κ?ριε? ασθ?νειε? που παρουσι?ζονται κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου.
Μαν?α&苍产蝉辫;
Μ?α μητ?ρα η οπο?α π?σχει απ? μαν?α ε?ναι γεμ?τη εν?ργεια και αυτοπεπο?θηση, ακ?μα κι αν πρ?κειται για το πρ?το τη? μωρ?. Δεν ξεκουρ?ζεται, ?χει την τ?ση να μ?νει ξ?πνια ?λη τη ν?χτα και τρ?ει λ?γο, παρ?λο που ε?ναι τ?σο ενεργητικ? και ομιλητικ?. ?χει επ?ση? την τ?ση να παραμελε? το μωρ? τη? επειδ? νι?θει ?τι ?χει τ?σα πολλ? ?λλα πρ?γματα να κ?νει: ψ?νια, σχ?δια, ανακατ?ταξη του σπιτιο? τη? και τη? ζω?? τη?. Αν και ε?ναι ω? επ? το πλε?στον χαρο?μενη και ευχ?ριστη, μπορε? να γ?νει πολ? ευ?ξαπτη αν τα μη-ρεαλιστικ? σχ?δια και οι παρορμ?σει? τη? ανατραπο?ν, πρ?γμα που ε?ναι σχεδ?ν αναπ?φευκτο ?τι θα συμβε?.
Κατ?θλιψη
Μ?α μητ?ρα με βαρι? κατ?θλιψη παρουσι?ζει μια πολ? διαφορετικ? εικ?να. Ε?ναι πολ? δυστυχισμ?νη, στα ?ρια τη? απελπισ?α?, ?χει λ?γη εν?ργεια και δεν πα?ρνει πρωτοβουλ?ε?, αλλ? μπορε? να ε?ναι αν?συχη και νευρικ?.
Τα αισθ?ματα ενοχ??, ?τι ε?ναι κακι? και αν?ξια ε?ναι συνηθισμ?να, ?πω? και το α?σθημα ?τι οι ?λλοι σκ?φτονται ?τσι γι’ αυτ?ν. Τρ?ει πολ? λ?γο και δεν κοιμ?ται καλ?, ?χει την τ?ση να ξυπν?ει νωρ?? το πρω? (συχν? γ?ρω στι? 3 π.μ.) νι?θοντα? πολ? ?σχημα. Μπορε? επ?ση? να ?χει τ?σει? αυτοκτον?α?, γεγον?? που δεν προκαλε? ?κπληξη. Σε σπ?νιε? περιπτ?σει?, κ?ποιε? μητ?ρε? σκοτ?νουν το παιδ? του? και αυτοκτονο?ν. Ο ν?μο? για τη βρεφοκτον?α αναγνωρ?ζει ?τι ε?ν μια μητ?ρα σκοτ?σει το παιδ? τη? μ?σα σε δι?στημα εν?? χρ?νου και μια? μ?ρα? μετ? τη γ?ννα, μπορε? να π?σχει απ? ψυχικ? ασθ?νεια.
Σχιζοφρ?νεια
Η σχιζοφρ?νεια ε?ναι μια κατ?σταση ?που η μητ?ρα νι?θει ?τι βρ?σκεται μ?σα σε ?νειρο και οι σκ?ψει? και τα συναισθ?ματ? τη? ε?ναι μπερδεμ?να. Μπορε? να πιστε?ει πω? ?,τι συμβα?νει γ?ρω τη? ε?ναι με κ?ποιον ιδια?τερο τρ?πο συνδεδεμ?νο με αυτ?ν.
Μπορε? να ακο?ει φων?? να τη? μιλ?ν για αυτ?ν και το μωρ? τη?, και να πιστε?ει ?τι το μωρ? τη? ε?ναι παρ?ξενο, ?τι νερ?ιδε? το αντικατ?στησαν με το πραγματικ? τη? μωρ?, ? ?τι ε?ναι ο δι?βολο?, ? ακ?μα και ?να? ν?ο? Μεσσ?α?. Μπορε? να νι?θει ?τι την επηρε?ζουν ?λλοι, οι οπο?οι μπορε? να θ?λουν το καλ? τη? ? το κακ? τη?. Αυτ? το με?γμα μπερδεμ?νων σκ?ψεων και παρ?ξενων ιδε?ν μπορε? να δυσκολε?ουν του? ?λλου? ανθρ?που? να καταλ?βουν τι λ?ει.
Μπορε? να παραμελε? το μωρ? τη?, ? να κ?νει περ?εργα πρ?γματα με αυτ?, ? ακ?μα μπορε? να ε?ναι υπερπροστατευτικ?, να το προστατε?ει απ? ανθρ?που? οι οπο?οι πιστε?ει ?τι θ?λουν να του κ?νουν κακ?.
Οι διαφορετικ?? αυτ?? μορφ?? ψυχικ?? ασθ?νεια? μερικ?? φορ?? εν?νονται και γ?νονται μ?α, ? αντικαθιστο?ν η μ?α την ?λλη - η μαν?α μπορε? να ακολουθε?ται απ? κατ?θλιψη, ? η σχιζοφρ?νεια μπορε? να ?χει συμπτ?ματα μαν?α? ? κατ?θλιψη?.
Που οφε?λεται αυτ? την ασθ?νεια;
Η επιλ?χεια ψ?χωση πιθαν?τατα οφε?λεται στι? τερ?στιε? ορμονικ?? αλλαγ?? που συμβα?νουν προ? το τ?λο? τη? εγκυμοσ?νη? και στη γ?ννα.
Ο κ?νδυνο? εμφ?νιση? αυτ?? τη? ασθ?νεια? ε?ναι μεγαλ?τερο? καθ?? η γυνα?κα πλησι?ζει προ? τη γ?ννα - ειδικ? κατ? τι? πρ?τε? ημ?ρε? αφο? γενν?σει. Ορισμ?νε? γυνα?κε? φα?νεται ?τι γεννιο?νται με την τ?ση για να παρουσι?σουν επιλ?χεια ψ?χωση? ?λλε? μπορε? να ε?ναι ευ?λωτε? λ?γω προγεν?στερων εμπειρι?ν στη ζω? του?.
Μπορο?ν να βοηθηθο?ν τα ?τομα που π?σχουν απ? αυτ? την ασθ?νεια;
Η επιλ?χεια ασθ?νεια αυτο? του ε?δου? ε?ναι σοβαρ?, αλλ? αντιδρ? καλ? στην κατ?λληλη θεραπε?α και οι προοπτικ?? ε?ναι πολ? καλ??.
Το πιο σημαντικ? ε?ναι να διαγνωσθε? ?σο το δυνατ? συντομ?τερα. Αυτ? σημα?νει ?τι οι μαιευτ?ρε?, οι παθολ?γοι, οι μα?ε? και οι ιατρικο? επισκ?πτε? θα πρ?πει να ε?ναι ενημερωμ?νοι για την επιλ?χεια ψ?χωση και για το π?? να αναγνωρ?ζουν τα προειδοποιητικ? σημ?δια ?πω? σοβαρ? α?πν?α, υπερβολικ? εσωστρ?φεια ? ανησυχ?α.
?ταν μ?α γυνα?κα πρ?κειται να γενν?σει, ε?ναι πολ? σημαντικ? να γνωρ?ζουν οι ιατρο? τη? ε?ν αυτ? ? κ?ποιο μ?λο? τη? οικογ?νει?? τη? ?πασχαν απ? ψυχικ? ασθ?νεια στο παρελθ?ν. Ε?ν υπ?ρχει υποψ?α ?τι μπορε? να παρουσιαστε? τ?τοια ν?σο?, θα χρειαστε? να επ?μβει ψυχ?ατρο?.
Ποια ε?ναι η θεραπε?α;
Ο ψυχ?ατρο? μεριμν? για την ευημερ?α τη? μητ?ρα?, του μωρο? και τη? οικογ?νει?? τη?. Το πιθαν?τερο ε?ναι ?τι θα θ?λει η μητ?ρα να λ?βει θεραπε?α σε νοσοκομε?ο. Σε μερικ? μ?ρη του ηνωμ?νου Βασιλε?ου ε?ναι εφικτ? η θεραπε?α στο σπ?τι, εφ?σον β?βαια οι μητ?ρα δεν ε?ναι πολ? διαταραγμ?νη, δηλαδ? με τ?σει? αυτοκτον?α? ? παραλογισμο?.
Εφ?σον αυτ? ε?ναι εφικτ?, το μωρ? θα εισαχθε? στο νοσοκομε?ο μαζ? με τη μητ?ρα του, ?στε ο δεσμ?? μεταξ? του? να μη διακοπε?. Μπορε? να εισαχθο?ν σε ?να απ? τα λ?γα νοσοκομε?α τη? Βρεταν?α? που ?χουν μον?δα για μητ?ρε? και μωρ? μαζ?, ? αλλι??, σε μια κανονικ? πτ?ρυγα νοσοκομε?ου με παιδικ? σταθμ?.
Η φαρμακευτικ? ? σωματικ? θεραπε?α ε?ναι απαρα?τητη στην επιλ?χεια ψ?χωση. Ε?ναι πολ? σημαντικ? να χορηγηθε? ?σο το δυνατ? γρηγορ?τερα θεραπε?α, ?στε η σχ?ση μητ?ρα? – μωρο? να διακοπε? για ?σο το δυνατ? λιγ?τερο χρονικ? δι?στημα.
Τα αποτελ?σματα των ψυχολογικ?ν θεραπει?ν συν?θω? δεν ε?ναι εμφαν? για αρκετ?? εβδομ?δε?, ? πιο συχν? μ?νε?, εν? οι φαρμακευτικ?? και οι σωματικ?? θεραπε?ε? δρουν μ?σα σε μερικ?? ημ?ρε? η εβδομ?δε?.
Τα συν?θη φ?ρμακα που χρησιμοποιο?νται ε?ναι τα αντικαταθλιπτικ? και τα αντιψυχωτικ?. Η μ?νη σωματικ? θεραπε?α ε?ναι η ηλεκτροσπασμωδικ? θεραπε?α (ECT), η οπο?α, αν και ακο?γεται τρομακτικ? ε?ναι πολ? αποτελεσματικ? για την κατ?θλιψη βαρι?? μορφ?? και μπορε? ν’ αποδειχθε? σωτ?ρια.
Δεν ε?ναι δυνατ? να χρησιμοποιηθο?ν οι ορμ?νε? ω? θεραπευτικ? αγωγ?, αφο? ακ?μα δεν ε?ναι γνωστ? το π?? λειτουργο?ν οι ορμονικ?? αλλαγ??. Ωστ?σο, οι ορμ?νε? μπορε? να βοηθ?σουν στο να αποτραπε? ?να δε?τερο επεισ?διο επιλ?χεια? ψ?χωση?.
Ο θηλασμ?? αποτελε? ισχυρ? δεσμ? μεταξ? μητ?ρα? και παιδιο?, οπ?τε τα φ?ρμακα που διαχ?ονται στο μητρικ? γ?λα θα πρ?πει να αποφε?γονται. Ευτυχ??, τα αντικαταθλιπτικ? διαχ?ονται στο γ?λα σε τ?σο μικρ?? ποσ?τητε? που δεν χρει?ζεται να διακοπε? αυτ?? ο τρ?πο? τα?σματο? και η ηλεκτροσπασμοθεραπε?α δεν εμποδ?ζει καθ?λου σε αυτ?.
Ωστ?σο, το ανθρακικ? λ?θιο που αποτελε? την πιο αποτελεσματικ? θεραπε?α για τη μανιοκατ?θλιψη, ?ντω? διαχ?εται στο μητρικ? γ?λα, οπ?τε, ε?ν χρειαστε?, θα πρ?πει το μωρ? να π?νει απ? μπιμπερ?.
Π?? μπορο?ν να βοηθ?σουν οι ?λλοι;
Μ?α σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια ?πω? η επιλ?χεια ψ?χωση αποτελε? τερ?στιο μειον?κτημα για μια ν?α μητ?ρα. Ε?ναι σημαντικ? να ?χει βο?θεια ?ταν κ?νει πρ?γματα για το μωρ? τη? ?πω? για παρ?δειγμα ?ταν το τα?ζει, το πλ?νει, αλλ?ζει τι? π?νε? του, ? απλ?? πα?ζει μαζ? του.
Οι ψυχ?ατροι θα κ?νουν το καλ?τερο δυνατ? για να βοηθ?σουν τη σχ?ση μητ?ρα? και μωρο?, περιορ?ζοντα? συγχρ?νω? τον κ?νδυνο β?α? ? αμ?λεια?.
Υπ?ρχουν επ?ση? γκρουπ εθελοντ?ν ?πω? ο σ?λλογο? για την Επιλ?χεια Ασθ?νεια (Association for Post Natal Illness), τα μ?λη του οπο?ου ε?ναι γυνα?κε? που ?χουν ξεπερ?σει την επιλ?χεια ψ?χωση ? την επιλ?χεια κατ?θλιψη, και ε?ναι ?τοιμε? να κ?νουν φιλ?ε? και να στηρ?ξουν ?λλε? γυνα?κε? που π?σχουν.
Π?σο πιθαν? ε?ναι να παρουσιαστε? ξαν? η ασθ?νεια;
Οι πιθαν?τητε? επανεμφ?νιση? τη? επιλ?χεια? ψ?χωση? ε?ναι τουλ?χιστον 1 στι? 5 – πιθαν?ν ακ?μα μεγαλ?τερε? στην περ?πτωση τη? μανιοκατ?θλιψη?. Ε?ν μια γυνα?κα η οπο?α ?πασχε απ? ασθ?νεια τ?τοιου ε?δου? κ?νει δε?τερο μωρ?, χρει?ζεται προσεκτικ? παρακολο?θηση, ιδια?τερα τι? πρ?τε? μ?ρε? μετ? τη γ?ννα. Ε?ν υπ?ρχουν σημ?δια επανεμφ?νιση? τη? ασθ?νεια? μπορε? να δοθε? θεραπε?α κατευθε?αν. Π?ντω?, οι μισ?? απ? τι? γυνα?κε? που παθα?νουν επιλ?χεια ψ?χωση δεν παρουσι?ζουν ξαν? ψυχικ? ασθ?νεια.