Διπολικ? Διαταραχ?
Bipolar disorder
Below is a Greek translation of our information resource on bipolar disorder. You can also view our other Greek translations.
Αποπο?ηση ευθυν?ν
Πριν διαβ?σετε αυτ? το κε?μενο, ανατρ?ξτε στη δ?λωση αποπο?ηση? ευθ?νη?.
Το φυλλ?διο απευθ?νεται προ? κ?θε ?τομο που θ?λει να μ?θει περισσ?τερα για τη διπολικ? διαταραχ? (αλλι?? διπολικ? συναισθηματικ? διαταραχ?). ?χει γραφτε? ειδικ? για ?τομα με διπολικ? διαταραχ?, του? φ?λου? και συγγενε?? του?.
Αυτ? το φυλλ?διο περιγρ?φει:
- Τα σημ?δια και συμπτ?ματα τη? διπολικ?? διαταραχ??.
- Κ?ποια προβλ?ματα που ?σω? εμφανιστο?ν.
- Ορισμ?νου? τρ?που? αντιμετ?πιση?.
- Θεραπε?ε? που βασ?ζονται σε δεδομ?να.
Τι ε?ναι η διπολικ? διαταραχ?;
Παλαι?τερα ονομαζ?ταν ?μανιοκαταθλιπτικ? ασθ?νεια?. ?πω? υποδηλ?νει η φρ?ση, υπ?ρχουν σοβαρ?? αλλαγ?? δι?θεση?. Συν?θω? διαρκο?ν μερικ?? εβδομ?δε? ? μ?νε? και διαφ?ρουν πολ? απ? τι? συναισθηματικ?? μεταπτ?σει? που βι?νουμε συν?θω?. Οι αλλαγ?? δι?θεση? μπορε? να ε?ναι:1
- Πεσμ?νη δι?θεση ? ?καταθλιπτικ?? - Το ?τομο νι?θει ?ντονα πεσμ?νο, καταθλιπτικ?, ακ?μα και απεγνωσμ?νο.
- Σε υπερδι?γερση ? ?μανιακ?? - Το ?τομο νι?θει υπερβολικ? χαρο?μενο, ενθουσιασμ?νο και γ?νεται υπερδραστ?ριο. ?να ?τομο μπορε? να αναπτ?ξει πολ? μεγαλει?δει?, απατηλ?? ιδ?ε? για τον εαυτ? του και τι? ικαν?τητ?? του.
- Υπομαν?α - Η δι?θεση του ατ?μου ε?ναι ανεβασμ?νη, αλλ? ?χι σε τ?τοια υπερδι?γερση ?πω? σε κατ?σταση μαν?α?
- Αν?μεικτη - Το ?τομο ?χει ?να με?γμα απ? μαν?α και κατ?θλιψη. Για παρ?δειγμα, νι?θει μεγ?λη κατ?θλιψη, αλλ? ?χει και τη νευρικ?τητα και υπερδι?γερση τη? μαν?α?.
Αυτ?? οι καταστ?σει? δι?θεση? περιγρ?φονται λεπτομερ?? στη συν?χεια.
Π?σο συχν? ε?ναι η διπολικ? διαταραχ?;
Σχεδ?ν 1 στου? 50 εν?λικε? θα ?χει διπολικ? διαταραχ? κ?ποια στιγμ? τη? ζω?? του. Συν?θω? αρχ?ζει μεταξ? των ηλικι?ν 15 και 25, εν? σπαν?ζει μετ? την ηλικ?α των 50.1
Ποιοι τ?ποι διπολικ?? διαταραχ?? υπ?ρχουν;
Υπ?ρχουν οι εξ?? τ?ποι2:
Διπολικ? διαταραχ? Τ?που Ι
- Ε?χατε τουλ?χιστον ?να μανιακ? επεισ?διο, που δι?ρκησε παραπ?νω απ? μ?α εβδομ?δα, συν?θω? πολ? περισσ?τερο.
- Μπορε? να ?χετε μ?νο επεισ?δια μαν?α?, παρ?λο που τα περισσ?τερα ?τομα με διπολικ? διαταραχ? Τ?που Ι ?χουν και περι?δου? βαθι?? κατ?θλιψη?.
- Χωρ?? θεραπε?α, ?να μανιακ? επεισ?διο διαρκε? απ? 3 ?ω? 6 μ?νε?.
- Τα καταθλιπτικ? επεισ?δια διαρκο?ν περισσ?τερο, 6 με 12 μ?νε? χωρ?? θεραπε?α.
Διπολικ? Τ?που ΙΙ
- ?χετε π?νω απ? ?να επεισ?δια σοβαρ?? κατ?θλιψη?, αλλ? μ?νο ?πιου βαθμο? μανιακ? επεισ?δια. Αυτ? λ?γεται ?υπομαν?α?.
Ταχε?α? Εναλλαγ??
- ?χετε τ?σσερα ? περισσ?τερα επεισ?δια αλλαγ?? δι?θεση? μ?σα σε μια χρονικ? περ?οδο 12 μην?ν. Αυτ? αφορ? 1 στου? 10 ανθρ?που? με διπολικ? διαταραχ? και μπορε? να συμβε? στον τ?πο Ι και τ?πο ΙΙ.
Κυκλοθυμ?α
- Οι εναλλαγ?? δι?θεση? ε?ναι ηπι?τερε? απ? εκε?νε? τη? σοβαρ?? διπολικ?? διαταραχ??, αλλ? ?σω? ?χουν μεγαλ?τερη δι?ρκεια. Αυτ? μπορε? με τον καιρ? να εξελιχθε? σε διπολικ? διαταραχ? πλ?ρου? φ?σματο?.
Τι προκαλε? τη διπολικ? διαταραχ?;
Παρ?μοιοι γενετικο? παρ?γοντε? κινδ?νου επηρε?ζουν το αν κ?ποιο ?τομο θα εμφαν?σει διπολικ? διαταραχ?, βαρι?? μορφ?? κατ?θλιψη ? σχιζοφρ?νεια. Υπ?ρχουν επ?ση? περιβαλλοντικο? παρ?γοντε? κινδ?νου που μπορο?ν να αλληλεπιδρ?σουν με του? γενετικο?? παρ?γοντε? και να αυξ?σουν ? να μει?σουν τον κ?νδυνο εμφ?νιση? των εν λ?γω παθ?σεων.
Για παρ?δειγμα, μπορε? να ?χετε γενετικο?? παρ?γοντε? κινδ?νου που υποδεικν?ουν αυξημ?νε? πιθαν?τητε? να αναπτ?ξετε διπολικ? διαταραχ?. Ωστ?σο, αν μεγαλ?νετε ? ζε?τε σε ?να σταθερ? και θετικ? περιβ?λλον, αυτ? μπορε? να μει?σει τον κ?νδυνο εμφ?νιση? σοβαρ?? ψυχικ?? ασθ?νεια?.
Ε?ν κ?ποιο? απ? του? γονε?? σα? π?σχει απ? σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια, ?πω? η διπολικ? διαταραχ?, ε?ναι ο σημαντικ?τερο? γνωστ?? παρ?γοντα? κινδ?νου για να αναπτ?ξετε και εσε?? μια σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια. Τα παιδι? που ?χουν γον?α με σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια παρουσι?ζουν 1 στι? 3 πιθαν?τητε? να αναπτ?ξουν και τα ?δια σοβαρ? ψυχικ? ασθ?νεια.
?ταν σκεφτ?μαστε τι? αιτ?ε? εμφ?νιση? τη? διπολικ?? διαταραχ??, ε?ναι σημαντικ? να θυμ?μαστε ?τι εμπλ?κονται πολλο? διαφορετικο? παρ?γοντε? και ?τι ?να? παρ?γοντα? κινδ?νου μ?νο? του δεν μπορε? να προκαλ?σει διπολικ? διαταραχ?.3
Π?? νι?θει? ?ταν ?χει? διπολικ? διαταραχ?;
Κατ?θλιψη
?λοι βι?νουμε αισθ?ματα κατ?θλιψη? κατ? καιρο??4. Αυτ? μπορε? να μα? βοηθ?σει να εντοπ?σουμε και να αντιμετωπ?σουμε τα προβλ?ματα στη ζω? μα?. ?μω?, στην κατ?θλιψη μεγ?λου βαθμο? ? στη διπολικ? διαταραχ?, αυτ? τα αισθ?ματα ε?ναι πολ? πιο ?ντονα5,6. Διαρκο?ν περισσ?τερο και καθιστο?ν δ?σκολη ? αδ?νατη τη διαχε?ριση των καθημεριν?ν αναγκ?ν5. Αν αισθ?νεστε κατ?θλιψη, θα παρατηρ?σετε ορισμ?να ? ?λα απ? τα ακ?λουθα συμπτ?ματα:
Συναισθηματικ?? μεταπτ?σει?
- Αισθ?ματα δυστυχ?α? που δεν φε?γουν.
- Νι?θετε ?τι θ?λετε να κλ?ψετε χωρ?? λ?γο.
- Χ?νετε το ενδιαφ?ρον σα? για πρ?γματα.
- Δεν μπορε?τε να απολα?σετε πρ?γματα.
- Νι?θετε νευρικο? και αν?συχοι.
- Χ?νετε την αυτοπεπο?θησ? σα?.
- Νι?θετε ?χρηστοι, ανεπαρκε?? και αν?κανοι.
- Νι?θετε πιο ευερ?θιστοι απ? ?τι συν?θω?.
- Σκ?φτεστε την αυτοκτον?α.
Δυσκολ?ε? στη σκ?ψη σα?
- Δεν μπορε?τε να σκεφτε?τε θετικ? ? αισι?δοξα.
- Δυσκολε?εστε να π?ρετε ακ?μα και απλ?? αποφ?σει?.
- Δεν μπορε?τε να συγκεντρωθε?τε επαρκ??.
Σωματικ? συμπτ?ματα
- Δεν θ?λετε να φ?τε και χ?νετε β?ρο?.
- Δυσκολε?εστε να κοιμηθε?τε.
- Ξυπν?τε νωρ?? και δεν μπορε?τε να ξανακοιμηθε?τε.
- Νι?θετε π?ρα πολ? μεγ?λη κο?ραση.
- ?χετε δυσκοιλι?τητα.
- Δεν σα? ενδιαφ?ρει το σεξ.
Συμπεριφορ?
- Ε?ναι δ?σκολο να αρχ?σετε ? να τελει?σετε κ?τι, ακ?μα και καθημεριν?? δουλει??.
- Κλα?τε συχν? ? νι?θετε ?τι θ?λετε να κλ?ψετε, αλλ? δεν μπορε?τε.
- Αποφε?γετε του? ?λλου? ανθρ?που?.
Μαν?α
Νι?θετε ?ντονα καλ?, ενεργητικο? και αισι?δοξοι, τ?σο πολ? που επηρε?ζονται η σκ?ψη και η κρ?ση σα?. Μπορε? να αρχ?σετε να πιστε?ετε σε περ?εργα πρ?γματα για εσ??, να π?ρετε κακ?? αποφ?σει? και να συμπεριφερθε?τε με αμ?χανου?, επιζ?μιου? και, μερικ?? φορ??, με επικ?νδυνου? τρ?που?.
?πω? η κατ?θλιψη, η μαν?α μπορε? να κ?νει δ?σκολη ? και αδ?νατη τη διαχε?ριση τη? καθημεριν?τητα?. Η μαν?α μπορε? να ?χει αρνητικ?? επιπτ?σει? τ?σο στι? σχ?σει?, ?σο και στη δουλει? σα?.
?ταν η μαν?α δεν ε?ναι οξε?α, ονομ?ζεται ?υπομαν?α?. Ωστ?σο, εξακολουθε? να μπορε? να επηρε?σει την κρ?ση σα? και τον τρ?πο με τον οπο?ο επικοινωνε?τε με του? ?λλου? ανθρ?που?1.
?ταν βρ?σκεστε σε μαν?α, μπορε? να παρατηρ?σετε ?τι:
?σον αφορ? τα συναισθ?ματα
- Ε?στε πολ? χαρο?μενοι και ενθουσιασμ?νοι.
- Ε?στε πολ? ευερ?θιστοι (συχν? επειδ? οι ?νθρωποι δεν μπορο?ν να καταλ?βουν τι? υπερβολικ? αισι?δοξε? ιδ?ε? σα? ? να σα? ακολουθ?σουν σε ?,τι θ?λετε να κ?νουν).
- Αισθ?νεστε πιο σημαντικο? απ? ?,τι συν?θω?.
Τρ?πο? σκ?ψη?
- ?χετε πολλ?? καινο?ργιε? και συναρπαστικ?? ιδ?ε?.
- Μετακινε?στε απ? τη μια ιδ?α στην ?λλη, χ?νοντα? τον ειρμ? σα?, σχετικ? με ?,τι προσπαθε?τε να σκεφτε?τε ? να εξηγ?σετε.
- Ακο?τε φων?? που οι ?λλοι ?νθρωποι δεν μπορο?ν να ακο?σουν.
Σωματικ? συμπτ?ματα
- Αισθ?νεστε γεμ?τοι εν?ργεια και πιο ενεργητικο? απ? ?,τι συν?θω?
- Δεν μπορε?τε ? δεν θ?λετε να κοιμηθε?τε
- Μπορε? να ενδιαφ?ρεστε περισσ?τερο για το σεξ.
Συμπεριφορ?
- Μπορε? να κ?νετε σχ?δια, τα οπο?α ε?ναι μεγαλεπ?βολα και μη ρεαλιστικ?.
- Ε?στε πολ? δραστ?ριοι και κινε?στε ?ντονα και γρ?γορα.
- Συμπεριφ?ρεστε διαφορετικ? απ? ?,τι συν?θω?.
- Μιλ?τε πολ? γρ?γορα – τ?σο γρ?γορα, ?στε οι ?λλοι ?νθρωποι μπορε? να το βρ?σκουν δ?σκολο να καταλ?βουν τι λ?τε.
- Πα?ρνετε αυθ?ρμητα ασυν?θιστε? αποφ?σει?, μερικ?? φορ?? με καταστροφικ?? συν?πειε?.
- Ξοδε?ετε αλ?γιστα τα χρ?ματ? σα?.
- Ε?στε υπερβολικ? φιλικο? ? υπερβολικ? επικριτικο? απ?ναντι σε ?λλου? ανθρ?που?.
- Ε?στε λιγ?τερο συγκρατημ?νοι, γενικ?.
Ε?ν ε?στε εν μ?σω εν?? μανιακο? επεισοδ?ου για πρ?τη φορ?, μπορε? να μην καταλ?βετε ?τι κ?τι συμβα?νει – ωστ?σο οι φ?λοι, η οικογ?νεια ? οι συν?δελφο? σα?, συν?θω?, το καταλαβα?νουν. Μπορε? ακ?μη και να αισθανθε?τε ενοχλημ?νοι αν κ?ποιο? προσπαθ?σει να σα? το επισημ?νει. Αρχ?ζετε να μην ?χετε επαφ? με τα θ?ματα τη? καθημεριν?τητα? – και με τα συναισθ?ματα των ?λλων ανθρ?πων.
Ψυχωτικ? συμπτ?ματα
Ε?ν ?να επεισ?διο μαν?α? ? κατ?θλιψη? γ?νει πολ? σοβαρ?, μπορε? να εμφαν?σετε παραληρηματικ?? ιδ?ε?1.
- Σε ?να μανιακ? επεισ?διο - οι ιδ?ε? αυτ?? τε?νουν να ε?ναι υπερβολικ? πεπο?θηση για το ?τομ? σα? - ?τι βρ?σκεστε σε μ?α σημαντικ? αποστολ? ? ?τι ?χετε ξεχωριστ?? δυν?μει? και ικαν?τητε?.
- Σε ?να καταθλιπτικ? επεισ?διο – μπορε? να αισθ?νεστε ?τι εσε?? αποκλειστικ? ε?στε οι ?νοχοι, ?τι ε?στε χειρ?τεροι απ? οποιονδ?ποτε ?λλο ? ακ?μη και ?τι δεν υπ?ρχετε.
Εκτ?? απ? αυτ?? τι? ασυν?θιστε? πεποιθ?σει?, μπορε? επ?ση? να βι?σετε παραισθ?σει? - ?ταν ακο?τε, μυρ?ζετε, αισθ?νεστε ? βλ?πετε κ?τι, αλλ? δεν υπ?ρχει τ?ποτα (? κ?ποιο?) εκε? για να το επιβεβαι?σει.
Μεταξ? των επεισοδ?ων
Μερικο? ?νθρωποι με διπολικ? διαταραχ? αισθ?νονται ?τι ?χουν αναρρ?σει πλ?ρω? αν?μεσα στι? εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? του? - ωστ?σο, μπορε? να μην ?χουν. Μπορε? να συνεχ?σετε να ?χετε κατ?θλιψη και να εμφαν?ζετε προβλ?ματα στον τρ?πο σκ?ψη? σα?, ακ?μη και ?ταν φα?νεστε (στου? ?λλου? ανθρ?που?) ?τι ε?στε καλ?τερα.
?να επεισ?διο διπολικ?? διαταραχ?? μπορε? να σημα?νει ?τι πρ?πει να σταματ?σετε να οδηγε?τε για ?να μικρ? δι?στημα – πρ?πει να ενημερ?σετε το DVLA (Driver & Vehicle Licensing Agency) του Ηνωμ?νου Βασιλε?ου, ε?ν π?σχετε απ? διπολικ? διαταραχ?. Η ιστοσελ?δα του DVLA (Driver & Vehicle Licensing Agency) του Ηνωμ?νου Βασιλε?ου παρ?χει πληροφορ?ε? σχετικ? με αυτ? το θ?μα.
Ζητ?στε βο?θεια για τη διπολικ? διαταραχ?
Ποιον μπορ? να συμβουλευτ?;
Καταρχ?ν, μπορε?τε να επισκεφτε?τε τον/την παθολ?γο σα?, ειδικ? ε?ν ?χετε ?να καταθλιπτικ? επεισ?διο. Ωστ?σο, ε?ν διαγνωστε?τε με διπολικ? διαταραχ?, θα πρ?πει να συμβουλευτε?τε ?ναν ειδικ? – ?ναν ψυχ?ατρο. Στι? οδηγ?ε? του NICE (National Institute for Health and Care Excellence) του Ηνωμ?νου Βασιλε?ου, προτε?νεται η συνταγογρ?φηση τη? αγωγ?? για τη σταθεροπο?ηση των μεταπτ?σεων τη? δι?θεση? να γ?νεται απ? ειδικ?,7 ακ?μη και αν αργ?τερα σα? αναλ?βει ?να?/μ?α παθολ?γο?.
?ταν επισκεφτε?τε ?ναν ψυχ?ατρο, θα συναντ?σετε, επ?ση?, και ?λλα μ?λη τη? Ομ?δα? τη? Κοιν?τητα?, που ε?ναι υπε?θυνα για την Ψυχικ? Υγε?α [Community Mental Health Team (CMHT)]. Αυτο? θα σα? παρ?χουν συναισθηματικ? υποστ?ριξη, πληροφ?ρηση, ψυχολογικ?? θεραπε?ε? και θα σα? βοηθ?σουν να ξεκαθαρ?σετε πρακτικ? θ?ματα.
?ταν η ?ποια φαρμακευτικ? αγωγ? που λαμβ?νετε, φανε? ?τι ?χει ?στρ?σει? και ?τι ε?ναι αποτελεσματικ?, ο/η παθολ?γο? σα? μπορε? να αναλ?βει κατ? κ?ριο λ?γο τη φροντ?δα σα?, παρ?λο που θα σα? συστ?σει να παραμε?νετε σε επικοινων?α με ?ναν ψυχ?ατρο και την Ομ?δα CMHT.
Φαρμακευτικ? αγωγ? για τη διπολικ? διαταραχ?
Υπ?ρχουν κ?ποια πρ?γματα που μπορο?ν να βοηθ?σουν για να τεθο?ν υπ? ?λεγχο οι εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? σα?, ?στε να σταματ?σουν πριν εξελιχθο?ν σε κανονικ? επεισ?δια μαν?α? ? κατ?θλιψη?. Αυτ? αναφ?ρονται παρακ?τω, ωστ?σο η φαρμακευτικ? αγωγ? ε?ναι συχν? αναγκα?α, για να:
- Κρατ?σετε τη δι?θεσ? σα? σταθερ? (να προφυλαχθε?τε)
- Αντιμετωπ?σετε ?να μανιακ? ? καταθλιπτικ? επεισ?διο.
Φαρμακευτικ? αγωγ? για τη σταθεροπο?ηση τη? δι?θεση?
Υπ?ρχουν δι?φορα φ?ρμακα για τη σταθεροπο?ηση τη? δι?θεση?, μερικ? απ? τα οπο?α χρησιμοποιο?νται, επ?ση?, για τη θεραπε?α τη? επιληψ?α? ? βοηθο?ν στη θεραπε?α τη? σχιζοφρ?νεια?8. Ο ψυχ?ατρο? ενδ?χεται να χρειαστε? να χρησιμοποι?σει περισσ?τερα απ? ?να φ?ρμακα, προκειμ?νου να ελ?γξει αποτελεσματικ? τι? εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? σα?9.
Λ?θιο
Το λ?θιο χρησιμοποιε?ται εδ? και δεκαετ?ε? ω? σταθεροποιητ?? τη? δι?θεση? – ωστ?σο, δεν ε?ναι ακ?μη ξεκ?θαρο π?? λειτουργε?. Το λ?θιο εξακολουθε? να αποτελε? την πρ?τη επιλογ? για τη μακροχρ?νια θεραπε?α τη? διπολικ?? διαταραχ?? και μπορε? να χρησιμοποιηθε? για τη θεραπε?α τ?σο των μανιακ?ν ?σο και των καταθλιπτικ?ν επεισοδ?ων.
Η θεραπευτικ? αγωγ? με λ?θιο πρ?πει να συνταγογραφηθε? αρχικ? απ? ψυχ?ατρο. Η δυσκολ?α αν?γεται στην εξε?ρεση τη? σωστ?? δοσολογ?α? λιθ?ου στο σ?μα – πολ? χαμηλ? δεν θα ?χει αποτ?λεσμα, πολ? υψηλ? μπορε? να σα? βλ?ψει. Οπ?τε θα χρειαστε? να κ?νετε τακτικ? εξετ?σει? α?ματο? τι? πρ?τε? εβδομ?δε?, ?στε να επιβεβαιωθε? ?τι λαμβ?νετε τη σωστ? δ?ση1 10. Μ?λι? σταθεροποιηθε? η δ?ση, ο/η παθολ?γο? σα? μπορε? να σα? συνταγογραφ?σει λ?θιο και να ορ?σει τακτικ?? εξετ?σει? α?ματο? σε β?θο? χρ?νου.
Η ποσ?τητα του λιθ?ου στο α?μα σα? επηρε?ζεται σημαντικ? απ? το π?σο πολ? ? το π?σο λ?γο νερ? υπ?ρχει στο σ?μα σα?. Ε?ν αφυδατωθε?τε, τα επ?πεδα του λιθ?ου στο α?μα σα? θα αυξηθο?ν και ε?ναι πολ? πιθαν? να ?χετε παρεν?ργειε? ? ακ?μη και συμπτ?ματα δηλητηρ?αση?1. Οπ?τε, ε?ναι σημαντικ? να:
- Π?νετε ?φθονο νερ? – περισσ?τερο, ε?ν κ?νει ζ?στη ? ε?ν κ?νετε κ?ποια δραστηρι?τητα
- Προσ?χετε με το τσ?ι ? τον καφ? - αυξ?νουν την ποσ?τητα του νερο? που περν? στα ο?ρα σα?.
Ενδ?χεται να χρειαστο?ν τρει? μ?νε? ? περισσ?τερο προκειμ?νου το λ?θιο να δρ?σει κανονικ?. Συνιστ?ται να συνεχ?σετε να πα?ρνετε τα χ?πια σα?, ακ?μη και αν οι εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? σα? συνεχιστο?ν αυτ? το δι?στημα.
Παρεν?ργειε?
Οι παρεν?ργειε? μπορε? να αρχ?σουν τι? πρ?τε? εβδομ?δε? αφ?του ?χετε ξεκιν?σει τη θεραπε?α σα? με λ?θιο. Μπορε? να ε?ναι ενοχλητικ?? και δυσ?ρεστε?, αλλ? συν?θω? εξαφαν?ζονται ? βελτι?νονται με την π?ροδο του χρ?νου.
Περιλαμβ?νουν:
- Α?σθημα δ?ψα?.
- Μεγαλ?τερη ποσ?τητα ο?ρων (και συχν?τερη ενο?ρηση), απ? ?,τι συν?θω?.
- Α?ξηση σωματικο? β?ρου?.
Πιο σπ?νιε? παρεν?ργειε?, ε?ναι:
- Θολ? ?ραση.
- Ελαφρι? μυ?κ? αδυναμ?α.
- Περιστασιακ? δι?ρροια.
- ?πιο τρ?μουλο των χερι?ν.
- Α?σθημα ?πια? αδιαθεσ?α?.
Τα συμπτ?ματα, συν?θω?, βελτι?νονται ε?ν ελαττωθε? η δ?ση του λιθ?ου.
Οι παρακ?τω ενδε?ξει? υποδηλ?νουν ?τι τα επ?πεδα του λιθ?ου ε?ναι πολ? υψηλ?. Επικοινων?στε ?μεσα με τον/τη γιατρ? σα?, ε?ν παρατηρ?σετε:
- ?τι αισθ?νεστε πολ? διψασμ?νοι.
- ?χετε ?ντονη δι?ρροια ? εμετο??.
- Εμφαν?? τρ?μουλο χερι?ν και ποδι?ν.
- Σ?σπαση των μυ?ν σα?.
- Μπερδε?ετε τα λ?για σα? ? βρ?σκετε σε σ?γχυση.
Αιματολογικ?? και ουρολογικ?? εξετ?σει?
Στην αρχ? θα χρειαστε? να κ?νετε εξετ?σει? α?ματο? κ?θε λ?γε? εβδομ?δε?, για να επιβεβαιωθε? ?τι ?χετε τα σωστ? επ?πεδα λιθ?ου στο α?μα σα?. Θα πρ?πει να κ?νετε αυτ?? τι? εξετ?σει? για ?σο καιρ? πα?ρνετε λ?θιο, ωστ?σο λιγ?τερο συχν? σε σχ?ση με του? πρ?του? μ?νε?.
Η μακροχρ?νια χρ?ση λιθ?ου, μπορε? να επηρε?σει τα νεφρ? ? τον θυρεοειδ? σα? αδ?να. Θα πρ?πει να κ?νετε αιματολογικ?? και ουρολογικ?? εξετ?σει? κ?θε λ?γου? μ?νε?, για να επιβεβαιωθε?, ?τι τα ?ργανα αυτ? εξακολουθο?ν να λειτουργο?ν κανονικ?. Αν υπ?ρξει πρ?βλημα, ?σω? χρειαστε? να διακ?ψετε τη λ?ψη λιθ?ου και να συζητ?σετε μ?α εναλλακτικ? λ?ση με τον/τη γιατρ? σα?.
Π?? να φροντ?ζετε τον εαυτ? σα?5
- Να ακολουθε?τε μια ισορροπημ?νη διατροφ?.
- Να π?νετε τακτικ? υγρ?, χωρ?? προσθ?κη ζ?χαρη?. Αυτ? θα βοηθ?σει να κρατ?σετε σε ισορροπ?α το ν?τριο και τα υγρ? στο σ?μα σα?. Αποφ?γετε τα αναψυκτικ? τ?που κ?κα κ?λα και τα ανθρακο?χα που περι?χουν πολλ? ζ?χαρη.
- Τρ?τε σε συγκεκριμ?να χρονικ? διαστ?ματα - αυτ?, επ?ση?, θα σα? βοηθ?σει να διατηρ?σετε την ισορροπ?α των υγρ?ν στο σ?μα σα?.
- Προσοχ? στην καφε?νη – στο τσ?ι, τον καφ? ? την κ?κα κ?λα. Η καφε?νη αυξ?νει την ο?ρηση και, συνεπ??, μπορε? να διαταρ?ξει τα επ?πεδα του λιθ?ου.
?λλοι σταθεροποιητ?? τη? δι?θεση?
Υπ?ρχουν και ?λλα φ?ρμακα, εκτ?? απ? το λ?θιο, που μπορε? να βοηθ?σουν. Ο τρ?πο? χρ?ση? εξαρτ?ται απ? το ε?ν πρ?κειται για μια μανιακ? ? μια καταθλιπτικ? εναλλαγ? τη? δι?θεσ?? σα?, ? για να αποφευχθο?ν οι εναλλαγ?? αυτ?? - καθ?? και απ? το ε?ν το ?τομο λαμβ?νει ?δη κ?ποιο αντικαταθλιπτικ? φ?ρμακο.
- Αντιεπιληπτικ?/αντισπασμωδικ? φ?ρμακα:
- Το βαλπρο?κ? οξ?, ?να αντισπασμωδικ? φ?ρμακο, ενδ?χεται να λειτουργ?σει το ?διο καλ? με το λ?θιο, ωστ?σο δεν ?χουμε ακ?μη αρκετ? δεδομ?να ?στε να ε?μαστε σ?γουροι. Ε?ν το βαλπρο?κ? οξ? ληφθε? κατ? τη δι?ρκεια τη? εγκυμοσ?νη? μπορε? να βλ?ψει το ?μβρυο, οπ?τε δεν θα πρ?πει να συνταγογραφε?ται σε ασθεν? που ενδ?χεται να με?νει ?γκυο?.
- Η καρβαμαζεπ?νη και η λαμοτριγ?νη ε?ναι, επ?ση?, αποτελεσματικ?? για ορισμ?νου? ανθρ?που?.
- Αντιψυχωσικ? φ?ρμακα: Η αλοπεριδ?λη, η ολανζαπ?νη, η κουετιαπ?νη και η ρισπεριδ?νη.
Π?τε να ξεκιν?σετε ?ναν σταθεροποιητ? τη? δι?θεση?
?στερα απ? ?να μ?νο επεισ?διο, ε?ναι δ?σκολο να προβλεφθε? π?σο πιθαν? ε?ναι να σα? συμβε? ?λλο ?να επεισ?διο. Μερικο? ?νθρωποι δεν θ?λουν να ξεκιν?σουν ?ναν σταθεροποιητ? τη? δι?θεση? σε αυτ?ν τη φ?ση, ωστ?σο, τα επεισ?δια μαν?α? μπορε? να ε?ναι σοβαρ? και πολ? αποδιοργανωτικ?.
Ε?ν ?χετε ?να δε?τερο επεισ?διο, υπ?ρχει μεγ?λη πιθαν?τητα να ?χετε και ?λλα επεισ?δια. Οπ?τε, σε αυτ? το σημε?ο συνιστ?ται οπωσδ?ποτε η χρ?ση εν?? σταθεροποιητ? τη? δι?θεση?.
Για π?σο δι?στημα μπορε? κ?ποιο? να πα?ρνει ?ναν σταθεροποιητ? τη? δι?θεση?;
Τουλ?χιστον για:
- Δ?ο χρ?νια μετ? απ? ?να επεισ?διο διπολικ?? διαταραχ??.
- Π?ντε χρ?νια, σε περ?πτωση που υπ?ρξαν:
- Συχν?? προηγο?μενε? υποτροπ??
- Ψυχωτικ? επεισ?δια
- Κατ?χρηση αλκο?λ ? ουσι?ν
- Διαρκ?? στρε? στο σπ?τι ? στη δουλει?.
Ε?ν αποφασ?σετε να διακ?ψετε τη φαρμακευτικ? αγωγ?, θα πρ?πει να το συζητ?σετε με τον/τη γιατρ? σα?. Ε?ναι καλ?τερο να συνεχ?σετε να βλ?πετε τον/την ψυχ?ατρ? σα? για 2 χρ?νια μετ? απ? τη διακοπ? τη? φαρμακευτικ?? αγωγ?? σα? για τη διπολικ? διαταραχ?, ?στε να μπορε? να ελ?γχει για τυχ?ν ενδε?ξει? υποτροπ?? τη? ν?σου.
Ε?ν εξακολουθ?σετε να ?χετε σοβαρ? επεισ?δια εναλλαγ?ν δι?θεση?, μπορε? να χρειαστε? να συνεχ?σετε τη φαρμακευτικ? αγωγ? σα? για περισσ?τερο χρ?νο.
Ποιο ε?ναι το καλ?τερο φ?ρμακο για μ?να;
Θα πρ?πει να το συζητ?σετε με τον/τη γιατρ? σα?, ωστ?σο υπ?ρχουν κ?ποιε? γενικ?? αρχ??.
- Το λ?θιο ε?ναι συν?θω? η πρ?τη επιλογ?, το βαλπρο?κ? οξ? η δε?τερη επιλογ?, παρ?τι μπορε? να συνταγογραφηθε? μαζ? με λ?θιο. Η ολανζαπ?νη μπορε? να δοκιμαστε? ε?ν το λ?θιο και το βαλπρο?κ? οξ? δεν βο?θησαν.
- Η κουετιαπ?νη μπορε?, επ?ση?, να χρησιμοποιηθε?, ειδικ?, ?ταν κ?ποιο? παραμ?νει σε κατ?θλιψη μεταξ? των μανιακ?ν επεισοδ?ων8.
- Η λαμοτριγ?νη συστ?νεται για τη διπολικ? διαταραχ? II ? τη διπολικ? κατ?θλιψη, αλλ? ?χι για τη μαν?α.
- Μερικ?? φορ?? απαιτε?ται συνδυασμ?? αυτ?ν των φαρμ?κων.
Πολλ? εξαρτ?νται απ? το π?σο καλ? αντιδρ?τε σε κ?ποιο συγκεκριμ?νο φ?ρμακο. Κ?τι που ταιρι?ζει σε κ?ποιον, μπορε? να μην ταιρι?ζει σε κ?ποιον ?λλο.
Τι μπορε? να συμβε? χωρ?? φαρμακευτικ? αγωγ?;
Το λ?θιο μει?νει την πιθαν?τητα υποτροπ?? κατ? 30–40%,8 ωστ?σο ?σο περισσ?τερα επεισ?δια μαν?α? ε?χατε, τ?σο πιθαν?τερο ε?ναι να ?χετε ακ?μη ?να.
| Αριθμ?ς των προηγο?μενων μανιακ?ν επεισοδ?ων | Πιθαν?τητα να ?χετε ?να ακ?μη επεισ?διο μαν?ας την επ?μενη χρονι? | |
|---|---|---|
| Δεν πα?ρνετε λ?θιο | Πα?ρνετε λ?θιο | |
| 1-2 | 10% (10 στα 100) | 6-7% (6-7 στα 100) |
| 3-4 | 20% (20 στα 100) | 12% (12 στα 100) |
| 5+ | 40% (40 στα 100) | 26% (26 στα 100) |
?σο μεγαλ?νετε, ο κ?νδυνο? να ?χετε και ?λλα επεισ?δια παραμ?νει ακριβ?? ο ?διο?. Ακ?μη και ε?ν ?σασταν καλ? για μεγ?λο χρονικ? δι?στημα, διατρ?χετε ακ?μη κ?νδυνο να π?θετε ?λλο ?να επεισ?διο.
Εγκυμοσ?νη και θεραπε?α για τη διπολικ? διαταραχ?
Θα πρ?πει να συζητ?σετε με τον/την ψυχ?ατρ? σα?, ε?ν σχεδι?ζετε να με?νετε ?γκυο?. Μαζ? μπορε?τε να ορ?σετε τον τρ?πο διαχε?ριση? τη? δι?θεσ?? σα? κατ? τη δι?ρκεια τη? εγκυμοσ?νη? ? του? πρ?του? μ?νε? αφ?του γεννηθε? το μωρ?. Δεν θα πρ?πει να σα? συνταγογραφηθε? λ?θιο ? βαλπρο?κ? οξ?, ε?ν ε?στε ?γκυο? ? ε?ν σχεδι?ζετε να με?νετε ?γκυο?.
Ε?ν με?νετε ? ε?στε ?γκυο?, εν? λαμβ?νετε λ?θιο, καλ?τερα να μιλ?σετε με τον/την ψυχ?ατρ? σα? για το ε?ν θα χρειαστε? να διακ?ψετε τη λ?ψη λιθ?ου. Παρ?τι το λ?θιο ε?ναι ασφαλ?στερο στην εγκυμοσ?νη, σε σχ?ση με του? ?λλου? σταθεροποιητ?? τη? δι?θεση?, υπ?ρχει σημαντικ?? κ?νδυνο? το μωρ? να εμφαν?σει καρδιακ? προβλ?ματα. Αυτ?? ο κ?νδυνο? θα πρ?πει να αντισταθμιστε? με τον κ?νδυνο να εμφαν?σετε εσε?? κατ?θλιψη ? μαν?α.
Ο κ?νδυνο? ε?ναι πιο αυξημ?νο? κατ? του? τρει? πρ?του? μ?νε? τη? εγκυμοσ?νη?. Η λ?ψη λιθ?ου ε?ναι ασφαλ?? μετ? απ? την 26η εβδομ?δα τη? κ?ηση?, ωστ?σο δεν θα πρ?πει να θηλ?ζετε το μωρ? σα? ε?ν λαμβ?νετε λ?θιο, καθ?? μπορε? να ε?ναι τοξικ? για το μωρ?12.
Θα ?ταν καλ? να συζητ?σετε την πιθαν?τητα ?ναρξη? κ?ποια? απ? τι? ψυχολογικ?? θεραπε?ε? που αναφ?ρονται παραπ?νω.
Κατ? τη δι?ρκεια τη? εγκυμοσ?νη?, ?λα τα εμπλεκ?μενα μ?ρη - ο μαιευτ?ρα?, οι μα?ε?, οι επισκ?πτε? υγε?α?, ο/η παθολ?γο?, ο/η ψυχ?ατρο? και η κοινοτικ? νοσηλε?τρια του ψυχιατρικο? τομ?α – πρ?πει να βρ?σκονται σε στεν? επικοινων?α μεταξ? του?.
Ψυχολογικ?? θεραπε?ε? για τη διπολικ? διαταραχ?
Κατ? τη δι?ρκεια εν?? καταθλιπτικο? επεισοδ?ου ? αν?μεσα σε επεισ?δια μαν?α? και κατ?θλιψη?, οι ψυχολογικ?? θεραπε?ε? μπορε? να ε?ναι χρ?σιμε? 1 5 11. Οι θεραπε?ε? μπορε? να περιλαμβ?νουν:
- Ψυχολογικ? εκπα?δευση – να μ?θετε περισσ?τερα για τη διπολικ? διαταραχ?
- Παρακολο?θηση τη? δι?θεσ?? σα? – μαθα?νετε να αναγνωρ?ζετε π?τε ξεκιν?νε οι εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? σα?.
- Βο?θεια για την αν?πτυξη γενικ?ν δεξιοτ?των για την αντιμετ?πιση προβλημ?των
- Γνωστικ? Συμπεριφορικ? Θεραπε?α (ΓΣΘ) για τα καταθλιπτικ? επεισ?δια, καθ?? και για τα επεισ?δια αν?μεσα σε αυτ? (η θεραπε?α αποτελε?ται συν?θω? απ? περ?που 16 ?ω? 20 συνεδρ?ε? δι?ρκεια? μ?α? ?ρα?, για ?να δι?στημα 3 ?ω? 4 μην?ν)
- Διαπροσωπικ? θεραπε?α (Interpersonal Therapy-IPT)
- θεραπε?α ζε?γου?
- Οικογενειακ?? συναντ?σει?.
Αντιμετ?πιση εν?? μανιακο? ? καταθλιπτικο? επεισοδ?ου
Καταθλιπτικ? επεισ?δια
- Ε?ν η κατ?θλιψ? σα? ε?ναι τουλ?χιστον μ?τρια? σοβαρ?τητα?, ο/η γιατρ?? σα? μπορε? να σα? προτε?νει:
- Τη χρ?ση φλουοξετ?νη? [?να αντικαταθλιπτικ? τη? κατηγορ?α? εκλεκτικ?ν αναστολ?ων επαναπρ?σληψη? σεροτον?νη? (SSRI)] με ολανζαπ?νη (?να αντιψυχωσικ? φ?ρμακο, που δρα ω? σταθεροποιητ?? τη? δι?θεση?)
- Τη χρ?ση κουετιαπ?νη?
- ?λλε? επιλογ??, σε περ?πτωση που οι παραπ?νω επιλογ?? δεν βοηθ?σουν.
- Ε?ν ?δη λαμβ?νετε λ?θιο ? βαλπρο?κ? οξ?,ο συνδυασμ?? με κουετιαπ?νη μπορε? να βοηθ?σει.
- Ε?ν ε?χατε πρ?σφατα ?να επεισ?διο μαν?α? ? ε?ν ?χετε διπολικ? διαταραχ? ταχε?α? κυκλικ?τητα? (εναλλαγ??), η χρ?ση εν?? αντικαταθλιπτικο? φαρμ?κου θα μπορο?σε να σα? ωθ?σει σε μ?α μανιακ? εναλλαγ? δι?θεση?. Μπορε? να ε?ναι πιο ασφαλ?? να αυξ?σετε τη δ?ση του σταθεροποιητ? τη? δι?θεση?, χωρ?? τη χρ?ση αντικαταθλιπτικο? φαρμ?κου.
- Τα αντικαταθλιπτικ? μπορε? να χρειαστο?ν απ? δ?ο ?ω? ?ξι εβδομ?δε? για να βελτι?σουν τη δι?θεσ? σα?, εν?, συχν?, πρ?τα βελτι?νονται ο ?πνο? και η ?ρεξ? σα?. Η λ?ψη των αντικαταθλιπτικ?ν φαρμ?κων θα πρ?πει να συνεχιστε? ?ω? και τ?σσερι? εβδομ?δε? μετ? απ? τη βελτ?ωση τη? κατ?θλιψη?. Τ?τε, μαζ? με τον/τη γιατρ? σα? μπορε?τε να συζητ?σετε π?? θα συνεχ?σετε με τη φαρμακευτικ? αγωγ? σα? ? ε?ν θα πρ?πει να κ?νετε θεραπε?α με συζ?τηση. Ε?ν πρ?πει να σταματ?σετε τη λ?ψη του αντικαταθλιπτικο?, θα πρ?πει η με?ωση να γ?νει σταδιακ?, προτο? το διακ?ψετε εντελ??.
- Ε?ν ?χετε επανειλημμ?να καταθλιπτικ? επεισ?δια, αλλ? δεν ?χουν μετατραπε? ποτ? σε μαν?α με τη χρ?ση αντικαταθλιπτικ?ν φαρμ?κων, μπορε?τε να συνεχ?σετε τη χρ?ση τ?σο εν?? σταθεροποιητ? τη? δι?θεση?, ?σο και εν?? αντικαταθλιπτικο?, για την αποφυγ? εκδ?λωση? περισσοτ?ρων επεισοδ?ων.
- Ε?ν ε?χατε πολλ? μανιακ? επεισ?δια, δεν θα πρ?πει να λαμβ?νετε αντικαταθλιπτικ? φ?ρμακα σε μακροχρ?νια β?ση.
Μαν?α και μεικτ? καταθλιπτικ? επεισ?δια
Η χρ?ση οποιουδ?ποτε αντικαταθλιπτικο? φαρμ?κου θα πρ?πει να σταματ?σει. Η αλοπεριδ?λη, η ολανζαπ?νη, η κουετιαπ?νη ? η ρισπεριδ?νη μπορο?ν να χρησιμοποιηθο?ν για τη θεραπε?α εν?? μανιακο? επεισοδ?ου. Ε?ν δεν λειτουργ?σουν καλ?, μπορε? να προστεθε? λ?θιο.
Μ?λι? ξεκιν?σει η θεραπε?α, τα συμπτ?ματα συν?θω? βελτι?νονται μ?σα σε μερικ?? ημ?ρε?, ωστ?σο μπορε? να χρειαστο?ν κ?ποιε? εβδομ?δε? ?ω? την πλ?ρη αν?ρρωση. Θα πρ?πει να συμβουλευτε?τε τον/τη γιατρ? σα?, ε?ν θ?λετε να οδηγε?τε, εν? πα?ρνετε αυτο? του ε?δου? τα φ?ρμακα.
Περαιτ?ρω βο?θεια
Ε?ν αντιμετωπ?σετε πρ?βλημα, α? πο?με, με την υπερβολικ? σπατ?λη χρημ?των ?ταν ε?στε σε υπερδι?γερση, η Ομ?δα για την Ψυχικ? Υγε?α θα σα? βοηθ?σει να κ?νετε του? απαρα?τητου? διακανονισμο?? με την τρ?πεζ? σα? ? του? ανθρ?που? στου? οπο?ου? χρωστ?τε χρ?ματα. Ε?ν σα? συν?βη κ?τι τ?τοιο, ?σω? θα πρ?πει να σκεφτε?τε να εξουσιοδοτ?σετε μ?σω δικηγ?ρου τη διαχε?ριση των υποθ?σε?ν σα? σε ?ναν φροντιστ? ? συγγεν? που εμπιστε?εστε.
Διαχειριστε?τε τι? εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? σα?
Αυτο?λεγχο?
Μ?θετε να αναγνωρ?ζετε τι? ενδε?ξει?, ?ταν η δι?θεσ? σα? αλλ?ζει ανεξ?λεγκτα, ?στε να ζητ?σετε βο?θεια εγκα?ρω?. ?σω? μπορ?σετε να αποφ?γετε και τα επεισ?δια και τη νοσηλε?α. Το να κρατ?τε ημερολ?γιο για τι? εναλλαγ?? τη? δι?θεσ?? σα? μπορε? να σα? βοηθ?σει να εντοπ?σετε πρ?γματα στη ζω? σα? που σα? βοηθο?ν - καθ?? κι εκε?να που δεν σα? βοηθο?ν.
Γν?ση
Ανακαλ?ψτε ?σα περισσ?τερα μπορε?τε για την ασθ?νει? σα? - και τι βο?θεια υπ?ρχει. Υπ?ρχουν πηγ?? με περαιτ?ρω πληροφορ?ε? στο τ?λο? αυτο? του φυλλαδ?ου. Κοιτ?ξτε παρακ?τω για ομ?δε? υποστ?ριξη? και οργανισμο?? φροντ?δα?.
?γχο?
Προσπαθ?στε να αποφε?γετε ιδια?τερα αγχωτικ?? καταστ?σει? - αυτ?? μπορο?ν να πυροδοτ?σουν ?να μανιακ? ? καταθλιπτικ? επεισ?διο. Ε?ναι αδ?νατον να αποφ?γετε εξ ολοκλ?ρου το ?γχο?, οπ?τε ?σω? σα? βοηθ?σει το να μ?θετε τρ?που? να το διαχειρ?ζεστε καλ?τερα. Μπορε?τε να δοκιμ?σετε τη χαλ?ρωση με τη βο?θεια εν?? CD ? DVD, να γ?νετε μ?λο? μια? ομ?δα? χαλ?ρωση?, ? να αναζητ?σετε συμβουλ?? απ? ?ναν/μ?α κλινικ? ψυχολ?γο.
Σχ?σει?
Η κατ?θλιψη ? η μαν?α μπορε? να επιβαρ?νουν του? φ?λου? και την οικογ?νει? σα? - ?σω? ανακαλ?ψετε ?τι πρ?πει να ξαναχτ?σετε κ?ποιε? σχ?σει? μετ? απ? ?να επεισ?διο.
Ε?ναι βοηθητικ? ε?ν ?χετε τουλ?χιστον ?να ?τομο στο οπο?ο μπορε?τε να βασιστε?τε και να το εμπιστευτε?τε. ?ταν ε?στε καλ?, προσπαθ?στε να εξηγ?σετε την ασθ?νεια σε ανθρ?που? που ε?ναι σημαντικο? για εσ??. Χρει?ζεται να καταλ?βουν τι σα? συμβα?νει - και τι μπορο?ν να κ?νουν για εσ??.
Δραστηρι?τητε?
Προσπαθ?στε να ισορροπ?σετε τη ζω? και την εργασ?α, τον ελε?θερο χρ?νο και τι? σχ?σει? με την οικογ?νεια και του? φ?λου? σα?. Ε?ν ε?στε πολ? απασχολημ?νοι ?σω? προκαλ?σετε ?να μανιακ? επεισ?διο.
Σιγουρευτε?τε ?τι ?χετε αρκετ? χρ?νο να χαλαρ?σετε και να ηρεμ?σετε. Ε?ν ε?στε ?νεργοι, σκεφτε?τε να ξεκιν?σετε κ?ποιο σεμιν?ριο ? να κ?νετε κ?ποια εθελοντικ? εργασ?α που δεν σχετ?ζεται με την ψυχικ? ασθ?νεια.
?σκηση
Η ?ντονη ?σκηση για 20 λεπτ? περ?που, τρει? φορ?? την εβδομ?δα, φα?νεται να βελτι?νει τη δι?θεση.
Διασκ?δαση
Σιγουρευτε?τε ?τι κ?νετε τακτικ? πρ?γματα που απολαμβ?νετε και δ?νουν ν?ημα στη ζω? σα?.
Συνεχ?στε τη φαρμακευτικ? σα? αγωγ?
?σω? θελ?σετε να σταματ?σετε τη φαρμακευτικ? σα? αγωγ? νωρ?τερα απ? αυτ? που θεωρε? ασφαλ?? ο/η γιατρ?? σα? - αλλ? αυτ? μπορε? να οδηγ?σει σε μια ακ?μα εναλλαγ? τη? δι?θεσ?? σα?. Συζητ?στε το με τον/τη γιατρ? σα? και την οικογ?νει? σα? ?ταν θα ε?στε καλ?.
Πε?τε τη γν?μη σα? για τον τρ?πο αντιμετ?πιση? τη? διπολικ?? διαταραχ??
Ε?ν ?χετε εισαχθε? σε νοσοκομε?ο για διπολικ? διαταραχ?, ?σω? θελ?σετε, με τον/τη γιατρ? και την οικογ?νει? σα?, να γρ?ψετε:
- μια ?αρχικ? δ?λωση?, για να ξεκαθαρ?σετε το π?? θ?λετε να σα? αντιμετωπ?ζουν ε?ν αρρωστ?σετε ξαν? (μπορε? να περιλαμβ?νει οποιαδ?ποτε πληροφορ?α θεωρε?τε ?τι ε?ναι σημαντικ? για την υγε?α ? τη φροντ?δα σα?)
- μια ?αρχικ? απ?φαση? ε?ν υπ?ρχουν συγκεκριμ?νε? θεραπε?ε? που δεν θ?λετε να ακολουθ?σετε.
Τι μπορ? να περιμ?νω απ? τον/την παθολ?γο μου? (Μ?νο για την Αγγλ?α κα την Ουαλ?α)
Ε?ν πα?ρνετε Λ?θιο ? οποιαδ?ποτε ?λλη φαρμακευτικ? αγωγ? για τη διπολικ? διαταραχ? σα?, ο/η παθολ?γο? σα? αναμ?νεται να σα? προτε?νει ?να ετ?σιο τσεκ απ1 για τον ?λεγχο των παρακ?τω:
- Π?εση του α?ματο?.
- Β?ρο? και Δε?κτη Σωματικ?? Μ?ζα? (BMI).
- Κ?πνισμα και χρ?ση αλκο?λ.
- Επ?πεδα σακχ?ρου στο α?μα.
- Επ?πεδα λιπιδ?ων - για ?λου? του? ασθενε?? μετ? την ηλικ?α των 40.
- Ε?ν πα?ρνετε Λ?θιο, θα χρειαστε?τε:
- ?ναν ?λεγχο στα επ?πεδα Λιθ?ου κ?θε 3-6 μ?νε?.
- Μια εξ?ταση α?ματο? για το θυρεοειδ? και τη λειτουργ?α των νεφρ?ν κ?θε 6 μ?νε?. Ε?ν υπ?ρχουν προβλ?ματα, ?σω? χρειαστε? να κ?νετε αυτ?? τι? εξετ?σει? α?ματο? πιο συχν?.
Πληροφορ?ε? για οικογ?νεια και φ?λου?
Η μαν?α ? η κατ?θλιψη μπορε? να ε?ναι κουραστικ? - και εξουθενωτικ? - για οικογ?νεια και φ?λου?.
Αντιμετωπ?ζοντα? ?να επεισ?διο εναλλαγ?? δι?θεση?
Κατ?θλιψη
Μπορε? να ε?ναι δ?σκολο να ξ?ρετε τι να πε?τε σε κ?ποιον που ε?ναι σε κατ?θλιψη. Βλ?πουν τα π?ντα απ? μια αρνητικ? σκοπι? και μπορε? να μην ε?ναι σε θ?ση να σα? πουν τι θ?λουν να κ?νετε. Μπορε? να ε?ναι σε ?ρνηση ? εκνευρισμ?, αλλ? την ?δια στιγμ? να χρει?ζονται τη βο?θεια και τη στ?ριξ? σα?. Μπορε? να ανησυχο?ν, αλλ? να μην ε?ναι πρ?θυμοι ? ικανο? να δεχθο?ν συμβουλ??. Προσπαθ?στε να ε?στε ?σο το δυνατ?ν πιο υπομονετικο? και να δε?χνετε καταν?ηση.
Μαν?α
Στην αρχ? μια? μανιακ?? εναλλαγ?? δι?θεση?, το ?τομο θα φα?νεται χαρο?μενο, με εν?ργεια και εξωστρεφ?? - ?η ζω? και η ψυχ?? οποιουδ?ποτε π?ρτι ? ?ντονη? συζ?τηση?. Ωστ?σο, ο ενθουσιασμ?? σε τ?τοιε? περιστ?σει? θα τε?νει να ωθε? τη δι?θεσ? του? ακ?μη περισσ?τερο. Οπ?τε, προσπαθ?στε να απομακρ?νετε τα ?τομα αυτ? απ? τ?τοιε? περιστ?σει?. Μπορε?τε να του? πε?σετε να λ?βουν βο?θεια - ? ?σω? να λ?βουν κ?ποιε? πληροφορ?ε? σχετικ? με την ασθ?νεια και την αυτοβο?θεια.
Η πρακτικ? βο?θεια ε?ναι πολ? σημαντικ? - και εκτιμ?ται ιδιαιτ?ρω?. Σιγουρευτε?τε ?τι οι συγγενε?? ? οι φ?λοι σα? ε?ναι ικανο? να φροντ?σουν του? εαυτο?? του? οι ?διοι - και ?τι δεν ξεχνο?ν πρακτικ??, καθημεριν?? εργασ?ε?, ?πω? το να πληρ?νουν λογαριασμο??.
Βοηθ?ντα? του? αγαπημ?νου? σα? να παραμε?νουν υγιε??
Αν?μεσα στα επεισ?δια εναλλαγ?? δι?θεση?, ανακαλ?ψτε περισσ?τερα για τη διπολικ? διαταραχ?. Μπορε? να βοηθ?σει το να π?τε με του? φ?λου? ? του? αγαπημ?νου? σα? σε οποιοδ?ποτε ραντεβο? με τον/την παθολ?γο ? τον/την ψυχ?ατρο.
Η τοπικ? ψυχιατρικ? υπηρεσ?α πρ?πει να ε?ναι ικαν? να προσφ?ρει στην οικογ?νεια στ?ριξη, οικογενειακ?? συναντ?σει? και πληροφορ?ε? σχετικ? με τη διπολικ? διαταραχ?.
Π?? να διατηρ?σετε οι ?διοι την καλ? σα? υγε?α
Δ?στε στον εαυτ? σα? χ?ρο και χρ?νο να ξαναγεμ?σετε τι? μπαταρ?ε? σα?. Σιγουρευτε?τε ?τι ?χετε λ?γο χρ?νο για τον εαυτ? σα? ? για του? ?μπιστου? φ?λου? σα?, οι οπο?οι θα σα? προσφ?ρουν τη στ?ριξη που χρει?ζεστε. Ε?ν ο συγγεν?? ? ο φ?λο? σα? πρ?πει να π?ει στο νοσοκομε?ο, μοιραστε?τε την επ?σκεψη με κ?ποιον ?λλο. Μπορε?τε να υποστηρ?ξετε τον φ?λο ? τον συγγεν? σα? καλ?τερα ε?ν δεν ε?στε υπερβολικ? κουρασμ?νοι.
Αντιμετωπ?ζοντα? μια ?κτακτη αν?γκη
- Σε μια σοβαρ? μαν?α, ?να ?τομο μπορε? να γ?νει εχθρικ?, καχ?ποπτο και να ?χει εκρ?ξει? λεκτικ?? ? σωματικ??.
- Σε σοβαρ? κατ?θλιψη, ?να ?τομο μπορε? να αρχ?σει να σκ?φτεται την αυτοκτον?α.
Ε?ν ανακαλ?ψετε ?τι κ?ποιο ?τομο:
- παραμελε? σε μεγ?λο βαθμ? τον εαυτ? του, δεν τρ?ει ? δεν π?νει νερ?
- συμπεριφ?ρεται με τρ?πο που θ?τει τον ?διο, ? ?λλου?, σε κ?νδυνο
- μιλ?ει για αυτοτραυματισμ? ? αυτοκτον?α
Λ?βετε αμ?σω? ιατρικ? βο?θεια. ?σω? υπ?ρχει κ?ποιο? αριθμ?? τηλεφ?νου να καλ?σετε για την ψυχικ? υγε?α ? μια ομ?δα ?κτακτη? αν?γκη?. Τα τμ?ματα ?κτακτη? αν?γκη? και επειγ?ντων περιστατικ?ν ?χουν ψυχ?ατρο διαθ?σιμο 24 ?ρε? το εικοσιτετρ?ωρο.
Κρατ?στε το ?νομα εν?? ?μπιστου επαγγελματ?α (και τον τηλεφωνικ? του αριθμ?) τον οπο?ο μπορε?τε να καλ?σετε σε οποιαδ?ποτε τ?τοια ?κτακτη αν?γκη. Μια σ?ντομη νοσηλε?α μπορε? να ε?ναι μερικ?? φορ?? απαρα?τητη.
Φροντ?ζοντα? παιδι? ?ταν ?χετε διπολικ? διαταραχ?
Ε?ν βρ?σκεστε σε μαν?α ? κατ?θλιψη, μπορε? να μην ?χετε την ικαν?τητα να φροντ?σετε τα παιδι? σα? σωστ? για λ?γο καιρ?. Ο σ?ντροφ?? σα?, ? κ?ποιο ?λλο μ?λο? τη? οικογ?νεια?, θα χρειαστε? να τα αναλ?βει για ?σο εσε?? δεν ε?στε καλ?. Μπορε? να σα? βοηθ?σει ο προγραμματισμ?? εκ των προτ?ρων, ?σο ε?στε καλ?.
Το παιδ? σα? μπορε? να νι?θει αγχωμ?νο και μπερδεμ?νο ?ταν δεν ε?στε καλ?. Ε?ν τα παιδι? δεν μπορο?ν να εκφρ?σουν το ?γχο? του? με λ?για, τα μικρ? παιδι? μπορε? να προσκολληθο?ν π?νω σα? ? να γ?νουν δ?σκολα στη διαχε?ριση. Τα μεγαλ?τερα παιδι? θα το δε?ξουν με ?λλου? τρ?που?.
Τα παιδι? θα το βρουν χρ?σιμο ε?ν οι εν?λικε? γ?ρω του? ε?ναι ευα?σθητοι, δε?χνουν καταν?ηση και μπορο?ν να ανταποκριθο?ν στι? δυσκολ?ε? και τι? ερωτ?σει? με ?ρεμο, συνεπ? και υποστηρικτικ? τρ?πο. ?να? εν?λικα? μπορε? να τα βοηθ?σει να καταλ?βουν γιατ? ο γονι?? του? συμπεριφ?ρεται διαφορετικ?. Οι ερωτ?σει? θα χρειαστε? να απαντηθο?ν ?ρεμα, ρεαλιστικ? και σε μια γλ?σσα που μπορο?ν να καταλ?βουν. Θα νι?θουν καλ?τερα ε?ν μπορο?ν να διατηρ?σουν τη συνηθισμ?νη καθημεριν? του? ρουτ?να.
Εξηγ?ντα? τη διπολικ? διαταραχ? στα παιδι?
Τα μεγαλ?τερα παιδι? μερικ?? φορ?? ανησυχο?ν ?τι ?χουν προκαλ?σει την ασθ?νεια των γονι?ν του?. Χρει?ζεται να καθησυχαστο?ν για το ?τι δεν ?χουν μερ?διο ευθ?νη?, αλλ? και να του? δοθε? χρ?νο? και στ?ριξη για τα ?δια. ?ταν ?να μεγαλ?τερο παιδ? ενδιαφ?ρεται για ?ναν ?ρρωστο γον?α, χρει?ζεται ιδια?τερη καταν?ηση και πρακτικ? στ?ριξη.
Ομ?δε? στ?ριξη? και οργανισμο? φροντ?δα?
Bipolar UK
Το π παρ?χει στ?ριξη, συμβουλ?? και πληροφορ?ε? για ?τομα με διπολικ? διαταραχ?, του? φ?λου? και του? φροντιστ?? του?.
Γραμμ? στ?ριξη? ομοιοπαθ?ν: 07591375544 (απαντ?σει? σε τηλ?φωνα και επιστροφ? κλ?σεων)
Bipolar Fellowship Σκωτ?α
Το παρ?χει πληροφορ?ε?, στ?ριξη και συμβουλ?? για ?τομα που π?σχουν απ? διπολικ? διαταραχ? και ?λου? ?σου? νοι?ζονται γι αυτ?. Προωθο?ν την αυτοβο?θεια σε ?λη τη Σκωτ?α και ενημερ?νουν και διδ?σκουν για την ασθ?νεια και τον οργανισμ?.
Τηλ?φωνο: 0141 560 2050
Side by side - MIND διαδικτυακ? κοιν?τητα
Το ε?ναι μια διαδικτυακ? υποστηρικτικ? κοιν?τητα ?που μπορε?τε να νι?θετε σαν στο σπ?τι σα? μιλ?ντα? για την ψυχικ? σα? υγε?α και να συνδεθε?τε με ?λλα ?τομα που καταλαβα?νουν τι περν?τε.
Γραμμ?? βο?θεια? MIND
Το MIND παρ?χει αρκετ?? .
Samaritans
Οι παρ?χουν εμπιστευτικ?, μη-επικριτικ? υποστ?ριξη 24 ?ρε? το εικοσιτετρ?ωρο μ?σω τηλεφ?νου και ηλεκτρονικο? ταχυδρομε?ου για οποιοδ?ποτε ?τομο ε?ναι αν?συχο, στενοχωρημ?νο ? με αυτοκτονικ? ιδεασμ?.
Τηλ?φωνο: 116 123
Διε?θυνση ηλεκτρονικο? ταχυδρομε?ου: jo@samaritans.org
Για περαιτ?ρω ενημ?ρωση
- Fast A. J., Preston J. D. Loving someone with bipolar disorder: understanding and helping your partner. New Harbinger Publications; 2012.
- Geddes, J. (2003) Bipolar disorder. Evidence Based Mental Health, 6 (4): 101-2.
- Goodwin, G.M. (2009) Evidence-based guidelines for treating Bipolar disorder: revised third edition - recommendations from The British Association for Psychopharmacology. Journal of Psychopharmacology, 30(6); 495-553.
- Kay Redfield Jamison. An unquiet mind. Alfred A. Knopf; 1995.
NICE πληροφορ?ε? για το κοιν?
- Morriss, R. (2004). The early warning symptom intervention for patients with bipolar affective disorder. Advances in Psychiatric Treatment, 10: 18 - 26.
- Persaud R., Royal College of Psychiatrists. The Mind: A User's Guide. Bantam, 2007.
Ευχαριστ?ε?
Παραγωγ? απ? το RCPsych Public Engagement Editorial Board
Επιμελητ?? σειρ??: Dr Phil Timms
Υπε?θυνο? σειρ??: Thomas Kennedy
? August 2020 免费黑料网
Το φυλλ?διο δεν επιτρ?πεται να αναπαραχθε?,ε?τε συνολικ? ε?τε εν μ?ρει, χωρ?? την ?δεια του 免费黑料网.
This translation was produced by CLEAR Global (Jun 2024)